O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta

Jarohatlar, kasbiy kasalliklar va zararlanishning asosiy sabablari

To‘qimachilik sanoatida uchraydigan jarohatlar, kasbiy kasalliklar va zaharlanishlarning sabablari juda xilma-xildir. Ularni asosan 4 guruhga: tashkiliy sabablar, gigiyenik sabablar, texnik va ruhiy- fiziologik sabablarga bo‘lish mumkin.

Tashkiliy sabablar:

• 
  xavfsizlik texnikasi, sanoat sanitariyasi va yong‘in xavfi bo‘yicha, yo‘riqnomaning umuman o‘tkazilmaganligi yoki sifatsiz o‘tkazilganligi;
  
• 
  ish joylarining noto‘g‘ri tashkil etilganligi, korjomalarning va shaxsiy himoya vositalarining shu ish jarayoniga mos kelmasligi;
  
• 
  ish joylari, yo‘lak va transport yo‘llarining to‘silib qolishi;
  
• 
  sexlarni va konstruktiv elementlarni changdan sifatsiz tozalash;
  
• 
  dastgoh va mashinalarni sozlash jadvallarining buzilishi;
  
• 
  mos kelmaydigan asbob va uskunalarni qo‘llash;
  
• 
  mehnat muhofazasi haqidagi qonun va yo‘riqnomalarning buzilishi;
  
• 
  ish vaqtidan tashqari ishlash;
  
• 
  mehnat muhofazasi tadbirlarini targ‘ibot va tashviqot qilish ishlarining sustligi;
  

Gigiyenik sabablar:

• 
  oqava suvlardagi va havodagi zararli moddalarning yuqori konsentrasiyasi mavjudligi;
  
• 
  nobop iqlim sharoitlari;
  
• 
  yoritilganlikning yetarli emasligi yoki yoritgichlarning noqulay o‘rnatilganligi;
  
• 
  sexlarda shovqinning me‘yordan ortiq bo‘lishi;
  
• 
  sanitariya-maishiy xonalarning yetishmasligi yoki ularni yomon holatda saqlanishi;
  
• 
  har bir ishchiga to‘g‘ri kelishi kerak bo‘lgan maydon va hajm bo‘yicha qurilish me‘yorlarining buzilishi;
  
• 
  ishchi va hizmatchilarni tibbiy ko‘riklardan o‘tkazish jadvallarining buzilishi va boshqalar;
  

Texnik sabablar:

• 
  mashina va uskunalarning konstruktiv kamchiliklari, ya‘ni uskunalar konstruksiyasining mukammal emasligi, ularning sexda noma‘qul joylashtirilishi;
  
• 
  uskuna, mexanizmlarning nosozligi;
  
• 
  og‘ir va sermehnat ishlarning yetarli mexanizasiyalashtirilmaganligi;
  
• 
  mashina va dastgohlarning xavfli joylari to‘silmaganligi yoki to‘siqlarning noto‘g‘ri konstruksiya qilinganligi, xavfsizlik to‘siqlari qilinmaganligi;
  
• 
  mashina va uskunalarning sexlarda joylashtirish me‘yorlarining buzilishi;
  
• 
  asbob va uskunalarning mukammal emasligi yoki ularning nosozligi va boshqalar.