O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

Rimush, Naramsuen 
(er. aw . 2236-2200 
yillar) podshoning 
mustabid 
hokimiyatini mustahkamlash 
uchun 
isyonchi 
shaharlar, 
«ensi»lar, 
urug’ zodagonlariga qarshi muntazam kurash olib borishga 
majbur bo’lganlar. Podsho hokimiyatini mustahkamlash uchun merosiy «ensi»lami, 
o’z o’g’illari bilan almashtirganlar, merosiy hokimlar oddiy amaldorlar darajasiga 
tushirilgan. Podsho ichki 
siyosatda kohinlarga suyanadi. Kohinlarga ko’plab 
imtiyozlar berilgan. Podsho va uning o’g’illari ibodatxona kohinlari lavozimini 
bajarganlar. Kohinlar 
Naramsuenni «akkad xudosi»
deb tan oladilar.
Naramsuen faol tashqi siyosat olib boradi. 
Subartu, Elam, Fors qo'ltig'igacha,
Zagros to g ’larida lulubeylarga
nisbatan g’olibona yurishlari va tashqi siyosatdagi 
yutuqlari uchun «dunyoning to’rt iqlimi podshosi» unvoniga ega bo’ladi.
Akkad podsholigining qudratiga Mesopotamiyaga 
Zagros 
tog’laridan bostirib 
kirgan tog li qabilalardan bo’lgan qutiylar chek qo’yganlar. Boshida 
Naramsuen
ulami og’ir janglarda yengib dong’ chiqardi va o’zi urushda halok bo’ldi, ammo ular 
yana bostirib kirdilar. Mamlakat 
qutiylar
tomonidan talon - taroj qilindi, Shumerning 
mahalliy hokimlari ularga xiroj to’ladilar. 
Lagash hokimlari qutiylar
yordamiga 
tayanib boshqa shaharlar ustidan ma’lum darajada hukmronlik qildilar. Janubiy 
Mesopotamiyada Lagashning zo’ravonligi boshqa shahar-davlatiaming 
qahr- 
g’azabiga uchradi va qutiylardan ozod bo’lish vaqtida qo’shni shahar - davlatlar 
tomonidan Lagash shahri shafqatsiz buzib tashlanadi. Qutiylar davridagi Lagash 
hokimlaridan bin 
Gudea 
(er. aw . 2137-2117 yillar) o ’zining yozuvlari va haykallari 
bilan ma’lum. Uning davrida