O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

«Kish lugali» 
unvonga ega bo’lishga harakat qilganlar, bu unvonning 
egasi lugal - “yetakchi” bo’lgan. Kishning hokimlaridan bin Etana (er. aw . XXVIII 
asr) to'g'risida epik rivoyat shakillanib, rivoyatda u ilohiy burgutda o'zi uchun 
“tug'ilish maysasi”ga ega bo'lish va voris merosxo’r olish uchun osmonga xudolar 
oldiga ko'tariladi hikoya qilinadi.
Kishning zaiflashuvi Urukning yuksalishi bilan boshlangan. Er. aw . 2600- 
yillar atrofida Kish shahrining podshosi Aggi, Uruk shahrining podshosi Gilgamesh 
(mashhur doston qahramoni) tomonidan taxtdan tushiriladi. Gilgamesh butun 
Shumemi birlashtiradi. Rivoyatlarga ko’ra u xudoning o’g’li bo’lib, o’limidan keyin 
xudo deb ulug’langan.
Ilk sulola davrining ushinshi bosqichida er. aw . 2550-yillar atrofida Urukni 
yetakchiligi o'rniga o'zining shaxta sog'onalari bilan ma'lum bo’lgan Ur sulolasi 
keladi. Ur shahri janubiy Mesopotamiyada yetakchilik qila boshlaydi. Ur shahrida 
podsho hokimiyati 
kuchayadi, hukmdorlar uchun hashamatli sog'onalar qurila 
boshlaydi. Vaqt o’tishi bilan ziddiyatlar kuchayib, Ur zaiflashib qo’shni Lagash 
shahri kuchayib ketadi. Lagash deyarli barsha Shumer shaharlarini bo'ysundiradi, 
Elam ustidan g'alaba qiladi. Er. aw . XXIV 
asrda Lagashda 
ensi hokimiyati 
kuchayadi va u Lagash bosh xudosi Ningirsunning bosh kohini bo’ladi, Uning 
hokimiyati urug’shilik munosabatlarini yemirilishi, savdo - hunarmandchtlikni 
rivojlanishi natijasida shahar aholisini turli tabaqalari tomonidan qo’llab- 
quwatlanadi.
Ibodatxona xo’jaliklariga ham soliq solinadi, hunarmand, jamoachilardan turli 
majburiyatlami o’tash talab qilinadi. Daromad solig’i ko’payadi. Lagashda ijtimoiy 
ziddiyat kuchayadi. Oliy kohinlar soliqlardan ozod qilinadi, ibodatxonalaming 
qaram 
kishilarga natural mahsulot to'lovi miqdori oshirilib, ulaming huquqlari 
kafolatlanadi. Aholidan olinadigan soliq - to’lovlar bir qadar kamaytiriladi. 
Urukagina «Lugal» unvonini qabul 
qiladi. Ammo ichki 
ziddiyatlar Lagashni 
zaiflashtiradi. Lagashning ichki 
qiyinchiliklaridan foydalangan Umma 
shahri 
podshosi Lugalzagissi er. aw . XXIV asr oxirida 
Lagashni bosib olib, butun 
Shumerda chorak 
asr yetakchilik mavqeiga ega bo’ladi. Umma shahar-davlati 
hududi