O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsusta`lim vazirligi

Suyuqlik sathi tizimda barqarorlangan bosim bo‘yicha topiladi: P - Px = H p g bu yerda:Suyuqlik sathi tizimda barqarorlangan bosim bo‘yicha topiladi: P - Px = H p g bu yerda:Px — idishdagi suyuqliklar ustidagi bosim,P—Px bosim manometr 4 bilan topiladi. Suyuqlik sathini o’lchashda ma’lum sharoitlarda statik elektr toki paydo bolishi mumkin. Shuning uchun tez alangalanuvchi va portlash xavfi bor suyuqliklami nazorat qilishda inert gaz sifatida karbonat angidrid, azot, tutunli gazlar yoki maxsus pyezometrik sath o’lchagichlar ishlatiladi. Shu turdagi sathoichagichlar yer osti idishlarida, yonilgi ballast va boshqa sisternalarda, agressiv suyuqliklar va qator boshqa hollarda sathni o’lchash uchun keng qolaniladi. Bunday asboblar suyuqlikning doimiy zichligida ± 1,5 % aniqlik bilan o’lchaydi.

Elektr o‘lchash vositalarini va ularning turlari


Elektr o’lchash vositalari – deganda elektr, magnit, noelektrik kattaliklarni,elektr zanjir parametrlarini o’lchashda qo’llaniladigan qurulmalar majmuasigaaytiladi.Elektr o’lchash vositalari ularni bajaradigan funksiyasiga qarab quyidagi
guruhlarga bo’linadi: o’lchovlar, etalonlar, o’lchash o’zgartkichlari, o’lchashasboblari, o’lchash qurilmalari va informatsion – o’lchash tizimlari. Ishlash prinsipiga ko’ra elekrt o’lchash asboblari quyidagi turlargabo’linadi:

• 
  
  Magnitoelektrik
  
• 
  
  Elektromagnit
  
• 
  
  Elaktrodinamik
  
• 
  
  Elektrostatik
  
• 
  
  Ferrodinamik
  
• 
  
  Induksion
  
• 
  
  Elektron
  

Elekrt o’lchash asboblari ma’lumotlarni ko’rsatishiga qarab quyidagi turlarga bo’linadi:

• Analogli
  

• Raqamli
  

• Qayd qiluvchi

  
  

• O’zi yozuvchi

  
  

• Bosmalovchi

  
  

• Integrallovchi

  
  

• Jamlovchi

  
  

Barcha elektr o‘lchov asboblarining umumiy texnik talablarga javob berishiГОСТ 22261-82 bilan me’yorlangan. Elektr o‘lchov asboblariga qo‘yiladigan shartli belgilar ГОСТ 23217-78 bilan aniqlangan.Elektromexanik analog asboblarining umumiy qismlariga korpus, qo‘zg‘almasva qo‘zg‘aluvchan qismlar, teskari ta’sir etuvchi moment hosil qiluvchi qurilma,tinchlantirgich, qayd etuvchi qurilma va boshqalar kiradi.Asbobning korpusi uning barcha qismlarini mahkamlash va tashqi ta’sirdan saqlash uchun xizmat qiladi. Korpus metall yoki plastmassadan har xil shaklda yasaladi.Qo‘zg‘almas qism ko‘pgina asboblarda magnit o‘zakka o‘ralgan yoki o‘zaksizg‘altakdan iborat bo‘ladi. Ayrim asboblarda qo‘zg‘almas qism doimiy magnit yoki elektr o‘tkazuvchi plastinka ko‘rinishida bo‘lishi mumkin.
Asboblarning qo‘zg‘aluvchan qismi doimiy magnit, g‘altak, elektr o‘tkazuvchidisk, elektromagnit ekran (qisqa tutashtirilgan bir o‘ramli g‘altak) yoki ferromagnito‘zak ko‘rinishida bo‘ladi. Qo‘zg‘aluvchan qism o‘z o‘qi atrofida burilishi uchun utayanch, tortqi yoki osmalarga o‘rnatiladi.
Тeskari ta’sir etuvchi moment hosil qilish uchun spiral yoki lentasimon
prujinalardan foydalaniladi. Тinchlantirgich asbob zanjirga ulanganda yoki o‘lchanayotgan kattalikning qiymati o‘zgarganda, qo‘zg‘aluvchan qismni tezroq tinchlantirish uchun xizmat qiladi. Elektromexanik asboblarda havoli, magnitoinduksiyali va suyuqlikli
tinchlantirgichlar ishlatiladi.