O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus

partiya ichida kelishmovchilikning kelib chiqishiga sabab bo`lishi mumkin. 
Aralash saylov  tizimi. Aralash saylov  tizimlari  majoritar va proporsional  saylov  tizimlarini 

---

 
101 
birlashtirish tamoyiliga asoslangan saylov tizimidir. 
Har bir partiya o`z nomzodlari ro`yxatini tuzadi va bu ro`yxatga kirgan nomzod bir mandatli 
saylov okrugida o`tkaziladigan saylovda ham qatnashishi mumkin.  
Aralash  tizimning  qo`llanilishi  qat'iy  proporsional  tizimda  mavjud  bo`lgan  mayda 
partiyalarning ko`payib ketishini oldini oladi. Undan tashqari mavjud kichik partiyalar bir mandatli 
majoritar  tizimli  saylovlarda  yutqazsalarda,  proporsional  saylovlar  bilan  buning  o`rnini  to`ldirib 
olishlari  mumkin.  Lekin,  Rossiyada  mavjud  bo`lgan  5%  li  to`siqning  bo`lishi  buning  amalga 
oshishiga ancha to`sqinlik qiladi. 
Aralash  tizimning  qo`llanilishi  ikki  turdagi  deputatlarning  saylanishiga  olib  keladi. 
Birinchisi  saylov  okrugidagi  saylovchilar  bilan  ancha  bog`liq  bo`lgan  deputat  bo`lib  o`z 
saylovchilari  oldida  o`z  ma'suliyatini  sezadi.  Ikkinchisi  partiya  ro`yxati  vositasida  saylangan 
deputat bo`lib, u ma'lum okrug saylovchilariga uncha tanish  bo`lmasligi mumkin, chunki saylovchi 
ovoz  berganda  alohida  nomzod  uchun  emas,  balki  partiya  ro`yxati  uchun  ovoz  beradi.  Natijada 
saylangan  deputat  o`zini  muayyan  saylov  okrugi  saylovchilari  oldida  emas,  balki  uni  ro`yxatga 
kiritgan partiya rahbarlari oldida hisobdor sezadi. 
Saylovning bu shaklida saylov okrugida bir necha mandat bo`lsada, har bir saylovchi faqat 
bir  ovozga  ega  bo`ladi.  Saylovchi  partiya  ro`yxatiga  kiritilgan  o`ziga  ma'qul  bo`lgan  nomzodni 
yoqlab  ovoz  berishi  mumkin.  Bunday  ovoz  berish  ko`p  mandatli  saylov  okruglarida  mandatlar 
bo`linishining  olingan  ovozlarga  mutanosibligini  ancha  ta'minlasada,  saylovchi-deputat 
munosabatlarini susaytiradi. Chunki saylovchining faqatgina bir ovozga ega bo`lishi, partiyalarning 
saylovchilar e'tiborini  qozonishga unchalik harakat  qilmasalarda, osongina mandatlarga erishishini 
ta'minlaydi.