O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus

1-rasm. Soliq nazorati shakllari 

Soliq nazoratini o'tkazishning dastiabki holati soliq ob 'ek-tlari va soliqqa tortish 

bilan  bog'liq  boshqa  ob'ektlami  hisobini  yuritishdan  boshlanadi.  Bu  ish  soliq 

xizmati organlari tomonidan har bir soliq to'lovchi va har bir soliq turlari bo'yicha soliqqa 

tor-tish  ob'ektlarining  ma'lumotlar  bazasmi,  shu  jumladan,  elektron  shaklda  olib  borish 

bilan amalga oshiriladi. 

Ma'lmnotlar  bazasi  moliyaviy  va  soliq  hisobotlari  asosida,  shu-ningdek,  soliq 

tekshirishlari va boshqa manbalardan olingan ma'-lumotlar asosida tuziladi. 

Soliqqa tortish ob'ektlari to'g'risidagi ma'lmnotlar bazasi O'zR Davlat soliq qo'mitasi 

tomonidan o'rnatiladi. 

---

 

13 

Bojxona  hududidan  olib  qtiladigan  soliq  ob'ektlari  va  undi-rish  boshqa  organlarga 

topshirilgan majburiy to'lovlar bunga kir-maydi. 

Davlat  bojxona  organi,  davlat  soliq  xizmati  organlari  va  boshqa  maxsus  vakolatli 

organlar,  byudjetga  va  davlatning  boshqa  maq-sadli  fondlariga  to  'lovlar  tushumi 

hisobini yuritadilar. Uni yuri-tish soliq to'lovchining shaxsiy varaqasida hisoblangan soliq va 

to'lovlarni, jarima va penyalarni aks ettirish yo'li bilan amalga oshiriladi. 

Soliq  to'lovchining  shaxsiy  varaqasi  har  bir  soliq  va  majburiy  to'lovlar  bo'yicha 

ochiladi.  Soliq  to'lovchining  shaxsiy  varaqasini  yuritish  tartibi  Davlat  soliq  qo'mitasi 

tomonidan Moliya vazirligi bilan kelishilgan holda amalga oshiriladi. 

Byudjetga  va  davlat  maqsadli  fondlariga  tushumlari  hisobini  yuritishda  aniqlangan 

qarzdorlik qonunchilikda belgilangan tartib-da undiriladi. 

Soliqlar  va  to'lovlar  bo'yicha  ortiqcha  to'langan  summalar  qonun-chilikda  belgilangan 

tartibida hisobga olinadi yoki qaytariladi. 

Bojxonada to'lanadigan soliqlar va to'lovlar hisobi DBO tomo-nidan Davlat bojxona 

qo'mitasi Moliya vazirligi bilan kelishilgan tartib asosida olib boradilar. 

Soliqlar va majburiy to'lovlar tushumi hisobini yuritish byud-jet tasnifiga asosan amalga 

oshiriladi. 

Soliq to'lovchilarni Davlat ro 'yxatdan о 'tkazish - bu soliq to'-lovchi to'g'risidagi 

ma'lumotlarni  O'zbekiston  Respublikasi  kor-xonalari,  tashkilotlari  va  yakka 

tartibdagi  tadbirkorlari  Davlat  reestriga  kiritishdir.  Soliq  to'lovchilarni  ro'yxatdan 

o'tkazish  tartibi  Vazirlar  Mahkamasining  2003  yil  20-avgustdagi  «Tad-birkorlik 

faoliyatini  tashkil  qilish  uchun  ro'yxatdan  o'tkazish  tartibotlari  tizimini  tubdan 

takomillashtirish  to'g'risida»gi  qaroriga  asosan  amalga  oshiriladi.  Bu  qarorga 

asosan  2003  yil  1-oktyabrdan  ro'yxatdan  o'tkazishning  «bitta  tuynukka» 

qaratilgan  yangi  tizimi  ishga  tushishi  va  bir  vaqtning  o'zida  boshqa  ruxsat-

nomalarni ham berishi o'zining ijobiy natijalarini ko'rsatdi.  Tadbirkor ariza bergan 

kundan  boshlab  Rqyxatdan  qtish  jarayoni-ning  muddati  o'rtacha  31  kundan  16 

ish  kuniga  qisqardi.  Norasmiy  to'lovlami  amalga  oshirish  8%gacha  qisqardi.

3

 

Ammo bu holat vi-loyatlarda yuqoriligicha qolmoqda. 

Tadbirkorlik  sub'ektini  davlat  ro'yxatidan  o'tkazganlik  uchun  davlat  boji  yoki 

ro'yxatdan  o'tganlik  uchun  yig'im  to'lanadi.  Bu  hujjatlarga  yana  o'zgartirishlar 

yoki  qo'shimchalar  kiritilsa,  to'lov  miqdorining  50%  miqdorida  yana  to'lanadi. 

Hisoblarga ko'ra, bu to'lovlar 50 ming sqmdan oshmasligi kerak. 

Soliq  to'lovchini  qayd  etish  to'g'risidagi  ma'lumotlar  O'zbekis-ton  Respublikasi 

soliq  to  'lovchilarining  Yagona  reestriga  kiri-tiladi.  Yagona  reestr  DSQ  tomonidan 

yuritiladi.  Uning  shakl-lanishi  va  yuritish  tartibi  O'zbekiston  Respublikasi  Vazirlar 

Mahkamasi tomonidan belgilanadi. 

Soliq  organi  har  bir  soliq  to'lovchini  qayd  qilishda  unga  identifikatsiya 

                                                           

3

 Delovaya sreda v Uzbekistane glazami predstaviteley malogo i srednego biznesa, po itogam 2003 goda. Proekt 

razvitiya malogo i chastnogo predprinimatelstva v Uzbekistane. Mejdunarodnaya finansovaya korporatsiya. Tashkent, 

2004. 61b.

 

 

---

 

14