O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus

Nazorat  qiluvchi  organlarning  mansabdor  shaxslari  xo'jalik  yurituvchi 

sub'ektlar  faoliyatini  tekshirish  chog'ida  o'z  vakolat-lari  doirasida  quyidagilarni 

bajarishga majburdirlar: 

- 

tekshirilayotgan      xo'jalik      yurituvchi        sub'ektlarga      tekshirish 

o'tkazish huquqini beruvchi zarur hujjatlarni ko'rsatish; 

-  davlat  siri,  tijorat  yoki  boshqa  sirlar  saqlanishini  ta'min -lash; 

tekshiruv              natijalarini              dalolatnoma              (ma'lumotnoma)              bilan 

rasmiylashtirib, 

uning 

bir 

nusxasini 

tekshirilayotgan 

xo'jalik 

yurituvchi 

sub'ekt ixtiyorida qoldirish; 

-  huquqbuzarlik  hollari    aniqlangan  taqdirda    qonun  hujjat-larida 

nazarda tutilgan choralarni ko'rish. 

Ushbu qonunning 6-moddasida tekshiruvchi mansabdor shaxslar-ga qo'yiladigan 

talablar keltirilgan. Bu talablar quyidagilardan iborat. 

Tekshirilayotgan  xo'jalik  sub'ektlarining  ham  o'z  qonuniy  hu-quqlari  va 

majburiyatlari  bo'lib,  soliq  to'lovchilarning  ularni  yaxshi  bilishi  soliq  organlari 

tomonidan  bo'ladigan  ayrim  noqo-nuniy  harakatlarning  oldini  oladi.  Shuningdek, 

nazorat  organlari  mansabdor shaxslari  harakatlari  va  qarorlari  ustidan  ham  shikoyat 

qilish  huquqi  va  tartibi  mavjud.  Tekshirilayotgan  xo  'jalik  yuri-tuvchi  sub  'ektlar 

quyidagi huquqlarga ega: 

•  o'z  faoliyatlari  tekshirilishi  to'g'risidagi  tegishli  axborotga  ega 

bo'lish; 

•  nazorat      qiluvchi      organlarning      tekshiruvchi      mansabdor      shaxs- 

laridan    maxsus      vakolatli      organ    yoki      uning    hududiy    bo'linmalari  qarorini, 

tekshirish  o'tkazish  uchun  asos  hisoblanuvchi  boshqa  huj-jatlarni  talab  qilish, 

tekshiruvchilaming shaxsini tasdiqlovchi hujjatlar bilan tanishish; 

•  tekshirish  o'tkazish  uchun  asosga  ega  bo'lmagan  shaxslarning 

tekshirish o'tkazishiga yo'l qo'ymaslik; 

•  nazorat      qiluvchi      organlarning      tekshiruvchi      mansabdor      shaxs 

larning 

vakolatiga 

kirmaydigan 

masalalarga 

oid 

talablarni 

ba-jarmaslik 

va  tekshirish  predmetiga  taalluqli  bo'lmagan  material-lar  bilan  ularni 

tanishtirmaslik; 

•  nazorat      qiluvchi      organlarning      tekshiruvchi      mansabdor      shaxs- 

laridan  tekshirish  tugaganidan  so'ng  o'n  kun  muddat  ichida  tekshi-rish 

natijalarini aks ettiruvchi hujjatning bir nusxasini olish; 

•  qonunda  belgilangan  tartibda  tekshirish  natijalari  ustidan  shikoyat 

---

 

8 

qilish. 

Xo'jalik 

yurituvchi 

sub'ektlar 

faoliyatini 

tekshirish 

nazorat 

qiluvchi 

organlarning  mansabdor  shaxslari  tomonidan  amalga  oshi -riladi.  Nazorat 

qiluvchi  organlarning  mansabdor  shaxslari  qonun  hujjatlarida  belgilangan  tartibda 

attestatsiyadan o'tkazilishlari lozim. 

Nazorat  qiluvchi  organlar  mansabdor  shaxslarining  xo'jalik  yurituvchi 

sub'ektlar 

faoliyatini 

tekshirishiga 

belgilangan 

max-sus 

guvohnoma 

va 

qonunchilikda belgilangan asoslar mavjud bo'l-gan taqdirda yo'l qo'yiladi. 

Tekshiruvga  auditorlik  tashkilotlari  va  (yoki)  ekspertlar  jalb  etilgani  takdirda, 

nazorat qiluvchi organning mansabdor shaxsi tomonidan  nazorat qiluvchi organ 

va  auditorlik  tashkiloti  va  (yoki)  ekspert  o'rtasidagi  shartnomaning  ko'chirma 

nusxasi,  albatta,  taqdim  etiladi.  Shartnomada  auditor  va  (yoki)  ekspertning  fami-

liyasi, ismi, otasining ismi, ish joyi va lavozimi ko'rsatilgan bo'lishi kerak. Auditor 

va  (yoki)  ekspert  xulosasining  to'g'riligi  va  uning  qonun  hujjatlariga  muvofiqligi 

uchun  auditorlik  tash-kiloti  va  (yoki)  ekspertning  javobgarligi  tuziladigan 

shartnoma-ning 

zaruriy 

sharti 

hisoblanadi. 

Auditorlik 

tekshiruvlari 

va 

ekspertizalarni  o'tkazish  xarajatlari  nazorat  qiluvchi  organlar  hisobiga  amalga 

oshiriladi. 

Rahbarlar,  tekshirishlarni  muvofiqlashtirish  masalalari  bi-lan  shug'ullanuvchi 

mas'ul  xodimlar  tayyorlanayotgan  tekshirish-larning  reja-grafiklaridagi  axborotning 

maxfly  saqlanishi  va  ishlab  chiqilayotgan  axborotdan  faqat  xizmat  maqsadlarida 

foyda-lanishi uchun shaxsan javob beradilar. 

Tadbirkorlik  sub'ekti  nazorat  qiluvchi  organlar  tomonidan  tekshirilayotganda 

ushbu organning boshqa tarkibiy bo'linmalari kelib qqshilishi uchun tegishli nazorat 

qiluvchi  organ  yuqori  bo'-linmasi  rahbarining  mazkur  masala  bo'yicha  maxsus 

qarori (buy-rug'i) asosidagina amalga oshirilishi mumkin. 

Tadbirkorlik sub'ektlari faoliyatini tekshirishlarga belgi -langan tartibda ruxsat 

berilgan  bitta  nazorat  organiga  boshqa  na-zorat  qiluvchi  organlar  rejadan  tashqari 

tekshirish  o'tkazish  uchun  qonun  hujjatlarida  nazarda  tutilgan  asoslar  bo'lgan 

taqdirda,  ular  tomonidan  berilgan  buyurtmanoma  asosida,  Kengash  qarori  bilan 

qqshilishi mumkin. 

Kengash yoki uning hududiy bo'linmalari qarori bilan ruxsat berilgan tadbirkorlik 

sub'ektlarini tekshirishlarni amalga oshirishni nazorat  qiluvchi organlar o'zlarining 

quyi hududiy bo'-linmalariga topshirishga haqli. 

O'tkazilgan tekshirish natijalariga rozi bo'lmagan tadbirkor-lik sub'ektlari nizoli 

masalalarga  aniqlik  kiritish  uchun  nazo-rat  qiluvchi  organlarning  yuqori 

bo'linmalariga  yozma  murojaat  qilish  huquqiga  ega.  Nizoli  masalalarga  nazorat 

qiluvchi  organ-larning  yuqori  bo'linmalari  Kengash  yoki  uning  viloyat  komis-

siyalari  bilan  qo'shimcha  ravishda  kelishmasdan  turib,  faqat  tad-birkorlik 

sub'ektlarining  murojaatlarida  ko'rsatilgan  masala-lar  yuzasidangina  aniqlik 

kiritadilar. 

---

 

9 

Tadbirkorlik  subektlari  ularda  o'tkazish  mqljallanayotgan  yoki  o'tkazilayotgan 

rejali  yoki  boshlab  yuborilgan  rejadan  tashqari  tekshirish  haqidagi  va  ular 

faoliyatini  tekshirishni  amalga  oshi-rishga  ruxsat  olgan  nazorat  organlarining 

nomi  to'g'risidagi  axbo-rotni  Kengash  yoki  viloyat  komissiyasining  ishchi 

organlaridan  bepul  olishga  haqlidirlar.  Tegishli  axborotni  olish  rejasi  tek-shirishlar 

to'g'risidagi axborotni matbuotda chop etish yo'li bilan ham ta'minlanishi mumkin. 

Tekshirishlarning davomiyligi 30 taqvim kunidan ortiq bo'1-masligi kerak. Ayrim 

hollarda tegishli organlar tomonidan bu muddat у ana 30 taqvim kungacha cho'zilishi 

mumkin. Cho'zilgan muddat uchun alohida buyruq chiqariladi. 

Qisqa  muddatli  tekshirish  davri  yigirma  to'rt  soatdan  ortiq  bo'lishi  mumkin 

emas. Qisqa muddatli tekshirish davrini cho'zish mumkin emas. 

Davlat soliq xizmati  organi tomonidan soliq to'lovchi to'g'ri-sidagi olingan  har 

qanday  ma'lumot  soliq  siri  hisoblanadi.  Quyidagi  ma'lumotlar  esa  soliq  siri 

hisoblanmaydi: 

1)  soliq  to'lovchi  tomonidan  mustaqil  yoki  uning  yozma  roziligi  bilan 

ruxsat berilgan; 

2)  soliq to'lovchining identifikatsiya raqami to'g'risidagi; 

3)  yuridik shaxsning ustav kapitali to'g'risidagi; 

 

4)  soliq  huquqbuzarliklari  va  unga  nisbatan  ko'rilgan  javob-garlik 

choralari to'g'risidagi; 

5)  O'zbekiston 

Respublikasi 

xalqaro 

shartnomalariga 

asosan 

boshqa 

davlatlaming  soliq  va  huquqni  muhofaza  qilish  organlariga  berilgan 

ma'lumotlar. 

soliq  organlari,  ularning  mansabdor  shaxslari,  jalb  qilingan  ekspertlar,  tarjimonlar 

tomonidan  o'z  vazifalarmi  bajarish  chog'i-da  ega  bo'lgan  va  soliq  siri  hisoblangan 

ma'lumotlarni oshkor etilishi man qilinadi. 

Davlat soliq xizmati organlariga kelib tushgan soliq siri hisoblangan ma'lumotlar 

maxsus saqlash tartibida saqlanadi. 

Soliq  siri  bo'lgan  ma'lumotli  hujjatlarni  yo'qotish  yoki  e'lon  qilish  qonun 

hujjatlarida belgilangan tartibda javobgarlikka olib keladi. 

---

 

10