O’zbеkiston Rеspublikasi Oliy va o`rta maxsus


Gazlarda elektr toki. Mustaqil va nomustaqil razryadlar



Download 0,92 Mb.
bet97/149
Sana01.02.2023
Hajmi0,92 Mb.
#906260
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   149
Bog'liq
O zbåkiston Råspublikasi Oliy va o`rta maxsus

Gazlarda elektr toki. Mustaqil va nomustaqil razryadlar
Mazmuni: gaz razryadlari; rekombinatsiya; nomustaqil raz-ryad; mustaqil razryad; toj razryad; uchqun razryad; yolqin razryad; elektr yoyi.
Gaz razryadlari. Uncha yuqori bo'lmagan temperaturalarda gaz elektr tokini o'tkazmaydi. U o'tkazuvchan bo'lishi uchun molekulalarining biror qismi bo'linib, ionlar va erkin elektronlarga ajralishi kerak. Buning uchun esa gazga biror ionlashtiruvchi ta'sir ko'rsatilishi zarur. Ionizator ta'sirida atom yoki molekulalarning elektron qobig'idan bir yoki bir nechta elektronlarning uzilib chiqishi ro'y beradi. Bu esa gazda erkin elektronlar va musbat ionlar vujudga kelishiga olib keladi. Elektronlar ham o'z navbatida neytral atomlar yoki molekulalar bilan birikib, manfiy zaryadlangan ionlarni vujudga keltiradi. Demak, ionlashgan gazda erkin elektronlar, musbat va manfiy ionlar mavjud bo’ladi. Gazdan elektr tokining o'tishi gaz razryadi deyiladi.
Rekombinatsiya. Gazda ionlashish jarayoni bilan birga, rekombinatsiya — ionlarning neytral atomlar yoki molekulalarga aylanish ja­rayoni ham ro'y beradi. Agar tashqi ionizatorning ta'siri to'xtasa, gazning o'tkazuvchanligi yomonlasha boradi. Ionizatorning quvvati o'zgarmaydigan bo'lsa, ionlashish va rekombinatsiya jarayonlari o'rtasida dinamik muvozanat vaziyati vujudga keladi. Bunda ionlashish natijasida vujudga keladigan zaryadlangan zarralar juftining o'rtacha soni rekombinatsiya natijasida yo'qoladiganlarining o'rtacha soniga teng bo’ladi.
Nomustaqil razryad. Gazda tokning tashqi ionlashtiruvchi ta'sirida vujudga kelishi nomustaqilgaz razryadideyiladi. Bujarayonnibatafsilroq o'rganaylik. Aytaylik, kondensator qoplamalari orasidagi bo'shliqqa ultrabinafsha nurlar ta'sir etayotgan bo'lsin. Kondensa­tor qoplamalari orasida ionlashuv jarayoni ro'y berib, qarama-qarshi zaryadlangan zarralar vujudga keladi. Agar kondensator qoplamalari orasidagi kuchlanish nolga teng bo'lsa tok ham nolga teng bo’ladi, chunki hosil bo'lgan zaryad tashuvchilar betartib harakatda bo’ladi. Kondensator qoplamalari orasidagi kuchlanish orttirilgan sari ko'proq ionlar va elektronlar yo'naltirilgan harakatga keladi. Ular kondensator qoplamalariga yetishishadi va tok kuchi ortib boradi. Kuchlanish Uyo qiymatiga erishganda hosil bo'lgan zaryadlarning barchasi qoplamalarga yetib boradi va tok shu ionlashish darajasi uchun o'zining eng katta IT qiymatiga erishadi. Kuchlanishning Uyo qiymatgacha ortishi tok kuchini o'zgartira olmaydi. Agar ionlashtiruvchining ta'siri to'xtatilsa, ionlarni vujudga keltiruvchi boshqa manba bo'lmaganligi uchun razryad ham to'xtaydi. Shuning uchun ham bunday razryad nomustaqil razryad deyiladi.

Download 0,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   149




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish