O’zbеkiston Rеspublikasi Oliy va o`rta maxsus

Vakuumli triod. Lampadagi tokni boshqarish uchun unga bitta, ikkita yoki bir nechta to 'r deb ataluvchi qo'shimcha elektrodlar kiritiladi . Odatda, to'rsim spiral ko'rinishida bo'lib anod va katod o'rtasida o'rnatiladi . To'r katod yaqinida shunday oylashtiriladiki, undagi potensialning kichkina o'zgarishi ham anod tokining o'zgarishiga olib keladi.
Agar to'rning potensiali katodga nisbatan nolga teng bo'lsa, triod xuddi dioddek ishlaydi. To'rning potensiali musbat bo'lganda elektron bulutning zichligi kichik va demak, tok katta bo’ladi. To'rning manfiy potensialida esa katoddagi elektron bulutning zichligi ortadi, tok esa kamayadi. To'r potensi alining manfiyligi ortishi bilan tok kamaya boradi va manfiy potensialning ma'lum qiymatida nolga teng bo’ladi. To'rning anod toki nolga teng bo’ladigan manfiy qiymati yopish kuchlanishi deyiladi. Yopish kuchlanishi anod kuchlanishiga bog'liq. U_a qancha katta bo'lsa, yopish kuchlanishi ham shuncha katta bo’ladi. Demak, to'r kuchlanishini o'zgartirish bilan zanjirdagi anod tokini boshqarish murnkin, shuning uchun ham to'rni boshqaruvchi deyiladi.
Elektron lampalar turli radiotexnik qurilmalarda, jumladan, kuchaytirgichlarda, generatorlarda keng qo'llaniladi.
Elektron-nurli trubka. U vakuumli shisha ballon L dan iborat bo'lib, ichida elektronlarni chiqaruvchi qizigan katod A dan iborat «elektron to'r» va D₁,D₂ diafragmali anodlar joylashtirilgan. Katod va anod o'rtasidagi potensiallar farqi elektronlarni katta tezlikkacha tezlashtirish va ingichka dasta hosil qilish imkonini beradi. Elektron dasta fluoressensiyalangan E ekranga tushganda yorug', nurlanuvchi nuqta vujudga keladi. Elektron nurlar dastasi bir-biriga perpendikular joylashgan ikkita C, va C₂ plastinalar juftligi yordamida boshqariladi. C₁ plastinalar maydoni nurni gorizontal, C₂ plastinalar maydoni esa vertical yo'nalishda boshqaradi. C₁va C₂ plastinalarga beriladigan kuchlanishga qarab, ekrandagi nurli dog' o'z joyida turishi, to'g'ri chiziq yoki sinusoida hosil qilib harakatlanishi mumkin. Elektron-nurli trubka ossillograf deyiluvchi qurilmaning va televizorning asosini tashkil qiladi.