O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’limi vazirligi

Kesh xotira. Kesh xotira kompyuterning ishlash tezligini oshirish uchun ishlatiladi. U tezkor xotira va mikroprotsessor orasida joylashgan bo‘lib, uning yordamida amallarni bajarish tezkor xotira orqali bajariladigan amallardan ancha tez bajariladi. Shuning uchun kompyuter xotirasining ko‘proq ishlatiladigan qismi nusxasini kesh xotirada saqlab turadi. Mikroprotsessorning xotiraga murojaatida, avvalo, kerakli dastur berilgan kesh xotiradan qidiriladi. Berilganlarni kesh xotiradan qidirish vaqti tezkor xotiradagiga nisbatan ancha kam bo‘lgani uchun kesh xotira bilan ishlash vaqti ancha kam bo‘ladi. PENTIUM—2, 3 kompyuterlarda kesh xotira hajmi 512 Kb ni tashkil qiladi. PENTIUM-IV larda esa kesh xotira 1 Mb=1024 Kb ni tashkil etadi. Zamonaviy yangi protsessorlarda bundan ham yuqori.
Videoxotira. Videoxotira monitor ekranidagi video ma’lumotlarni (videotasvirlarni) saqlab turish uchun ishlatiladi. Shuni aytish lozimki, videotasvirlar (ayniqsa rangli) kompyuter xotirasida ko‘p joy egallaydi. Shuning uchun videoxotira hajmi qancha katta bo‘lsa, shuncha yaxshi albatta. Videoxotiraning 1 Mbaytdan kam bo‘lmagani yaxshi.
Shina. Kompyuterda har bir qurilmaning ishini boshqaruvchi elektron tizimlar mavjud bo‘lib, ular adapterlar (moslovchilar) deb ataladi. Barcha adapterlar mikroprotsessor va xotira orqali ma’lumotlarni ayirboshlovchi magistral yo‘l deb ataluvchi shinalar orqali bog‘langan bo‘ladi. Shunday qilib, oddiy so‘z bilan aytsak, shinalar turli qurilmalarni bog‘lovchi maxsus simlardir. Kompyuterda bir qancha shinalar bo‘lishi mumkin. Kompyuterlarning elektron tizimi elektron plata deb ataluvchi modullardan iborat. Uning modul tuzilishiga ega bo‘lishi kompyuterlar ta’mirlanishini oson bajarish, uni foydalanuvchi ehtiyojiga qarab yig‘ish va o‘zgartirish imkoniyatini beradi.
Tashqi xotira.

• 
  Egiluvchan magnit disk;
  
• 
  (Vinchestr tipli) qattiq disk;
  
• 
  Optik disklar;
  

Monitor (displey) kompyuterda matn va grafik ma’lumotlarni tasvirlash (ko‘rish) uchun xizmat qiladi
Klaviatura-foydalanuvchi tomonidan ma’lumotlarni va boshqaruv qurulmalarni kiritishga mo’ljallangan. Klaviatura asosan 101 - 105 tagacha klavishdan iborat bo‘lib, ular 5 guruhga bo‘linadi:
o Yozuv mashinasining tugmalari;
o Hizmat tugmalari;
o Funktsional tugmalar;
o Raqamli tugmalar;
о Kursomi boshqarish uchun qo‘ shimcha tugmalar.

Kursorni boshqarish uchun qo'shimcha klavishalar


Raqamli kalvishalari

Fuktsional klavishalar
Sichqoncha-klaviaturaga o‘xshash ma'lumotlarni kiritadigan qo‘shimcha qurilmadir.