O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

35-rasm. Don uyumlarida qizish tasviri. 
     
2.6. Qatlamli  va uyali o‘z-o‘zidan qizish
 
 
Don uyumining istalgan qismida yuzaga kelishi mumkin. Bunda 
jarayonning  rivojlanishiga  quyidagi  sabablardan  biri  dastlabki  shart-
sharoit  bo‘lib  xizmat  qiladi:  tomlarning  shikastlanganligi  yoki  ombor 
devorlarining  yaxshi  himoyalanmaganligi  oqibatida  don  uyumining 
ba’zi joylarining namlanib qolishi; bir omborga turli namlikdagi don-
larni  joylashtirish  va  oqibatda  yuqori  namlikka  ega  bo‘lgan  o‘choq-
larning  (uyalar)  vujudga  kelishi;  aralashmalar  tarkibi  jihatidan  keskin 
farq  qiluvchi  don  uyumlarini  joylashtirish  oqibatida  uyumda  katta 
miqdordagi  aralashmalar  va  changli  (bunga  bog‘liq  holda  mikroor-
ganizmlar  ham)  joylarning  hosil  bo‘lishi;  qatlamning  biror  joyida 
hasharotlar va kanalarning ko‘plab to‘planishi.  
Qatlamli o‘z-o‘zidan qizish 
 
jarayoni don uyumlarini omborxona-
larda,  elevatorlarda,  shuningdek  xirmonlarda  saqlanayotgan  donlarda 
kelib  chiqadi.  O‘z-o‘zidan  qizishning  bunday  ko‘rinishi  qatlamli  deb 
atalishiga  sabab,  saqlanayotgan  don  uyumlarida  qizish  vertikal  yoki 
gorizontal  qatlam  ko‘rinishda  yuzaga  keladi  qiziyotgan  qatlam 

---

66 
uyumning qaysi qismida paydo bo‘lganligiga bog‘liq holat o‘z-o‘zidan 
qizish yuqorigi-pastgi yoki vertikal qatlamli turlarga ajratiladi.