O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

8-sxema. Hozirgi zamon uzliksiz texnologik jarayonlari. (ABT): 
1)
 
qabul qilish; 2) saqlash; 3) tozalash, 4) tayyorlash; 5) yanchish; 6) un;              
7) iste’mol. 
 
Donni  qabul  qilish  va  yig‘im-terimdan  so‘ng  ishlov  berish 
bo‘yicha  operatsiyalar  elevatorda  marshurut  sifatida  aniqlanadi.    Bu 
marshurut    parametrlar  soni  va  donning  texnologik    xususiyatlariga  
ta’siri  bo‘yicha  eng  murakkab  obyekt  don  quritishdir.  Donni  qayta 
ishlash korxonalarida texnologik jarayon murakkab bog‘langan  alohida 
bosqichlarning  tarmoqlangan  oqim  tamoyili    bo‘yicha  tashkil  etilgan. 
Barcha texnologik operatsiyalarning to‘liq mexanizatsiyalashtirilganiga 
qaramay ABTni ishlab chiqish ancha qiyin. Bunga sabab, bir tomondan 
donning murakkab tuzilishi, undagi xususiyatlarning doimiy o‘zgaruv-
chanligi,  jumladan  tashqi  sharoit  ta’sirida.  Boshqa  tomondan  qayta 
ishlash  uchun  qabul  qilingan  don  xususiyatlariga  ko‘ra  sifat  ko‘rsat-
kichlari va nisbiy sarf-xarajati bo‘yicha mahsulot oqimining o‘zgarishi 
hamda  texnologik  tizimlardagi  rejimlar      o‘zgaruvchanligidir.  Un  va 
yorma  tayyorlash  zavodlarida  texnologik  jarayonlar  tuzilishi  ko‘p 
jihatlari  umumiylikka  ega.  Donni  bir  qator  muhim  tayyorlov   
operatsiyalaridan so‘ng qayta ishlashga yuboriladi. U yerda maydalash 

---

129 
(yanchish,  tozalash)  asosida  mahsulotdan  un  yoki  yorma  ko‘rinishda 
endosperm (yadro) ajratib olinadi.  
Un  tayyorlash  korxonalari    texnologik  jarayonlarda  ABTning 
me’yoriy  ishlashini  ta’minlash  uchun  un  tortishda  ishlatiladigan  don