O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

               

---

60 
2.4. Issiqlik sig‘imi va o‘tkazuvchanligi
 
 
Donning  issiqlik  sig‘imi,  qizishi  uchun  talab  etiladigan  issiqlik 
miqdorini  belgilaydi  hamda  solishtirma  issiqlik  sig‘imi  o‘lchamini 
tavsiflaydi.  Donning  solishtirma  issiqlik  sig‘imi  (J  (kg. 
0
K)),  undagi  
quruq  modda  issiqlik  sig‘imi  bilan  suvning  issiqlik  sig‘imi  orasidagi 
o‘rtacha o‘lcham hisoblanadi. 
Don  tarkibidagi  quruq  moddalarning  issiqlik  sig‘imi  1550 
J/(kg.
0
K)  yoki  0,3–0,4  Kkal/  (kg.
0
S)  ni  tashkil  etadi.  Suvning  issiqlik 
sig‘imi 4190 J/(kg.
0
K)  yoki  1Kkal/(kg.
0
S)  ga  teng  deb  qabul  qilinadi. 
Donning namligi ortishi bilan uning issiqlik sig‘imi ortib boradi. 
Donning solishtirma issiqlik sig‘imi havoning solishtirma issiqlik 
sig‘imidan  deyarli  ikki  baravar  katta,  shu  bilan  bir  qatorda  suvning 
solishtirma issiqlik sig‘imidan ancha kichikdir. 
Materiallarning  issiqlik  o‘tkazuvchanligi  issiqlik  o‘tkazish  koef-
fitsiyenti  bilan  xarakterlanadi.  Don  massasining  issiqlik  o‘tkazish 
koeffitsiyentining  pastligi  organik  aralashmalar  miqdoriga  bog‘liqligi 
bilan hisoblanadi.  Don  massasining  40–45%ni havo bilan aralashishi 
hisobiga issiqlik o‘tkazishni  qiyinlashtiradi. Odatda  bug‘doyni issiqlik 
o‘tkazuvchangligi,  organik  materiallar  va    yog‘och  materiallarini 
issiqlik  o‘tkazuvchanligi  bilan  bir-biriga  yaqin  hisoblanadi.  Yog‘och 
materialini issiqlik o‘tkazish koeffitsiyenti 0,1–0,5Vt (m K), havoning 
issiqlik  o‘tkazish  koeffitsyenti    20
0
C  da  0,0252Vt  (m    K)  teng.  Don 
massasining  issiqlik  o‘tkazish  koeffitsiyenti  0,13–0,2Vt  (m  K)  orali-
g‘ida bo‘ladi. Issiqlik o‘tkazish koeffitsiyenti don massasining namli-
giga parallel ravishda bog‘liq. Kuzatishlardan  ma’lum bo‘lganki, don  
massasida  namlikni  ortishi  issiqlik  o‘tkazish  jadalligi  kuzatilgan. 
Masalan10%  namlikka  nisbatan  38%  namlikda  issiqlik  o‘tkazish  ikki 
barobarga oshganligi aniqlangan.