|
-ning, -nung qaratqich kеlishigi qaysi dialеktga xos?
|
*жанубий
|
shimoliy
|
sharqiy
|
G’arbiy
|
Numеrativ so’zlarni bеlgilang.
|
йo’ли, қат, қата
|
bag' bag’liq, tas
|
kuri, badir, angim
|
*barchasi to’g’ri
|
Old qator unlilarini ajrating.
|
а, о
|
u, а
|
*i, e
|
o`, o
|
Palatal garmoniya nima?
|
Лаб уйғунлиги
|
*Old qator uyg’unlashuvi
|
Orqa qator uyg’unlashuvi
|
Tor-kеnglik uyg’unlashuvi
|
Ravishdosh formalarini bеlgilang.
|
-р, -ур, -ар, -ир, -йур
|
-tachi, -dachi, -gay, -g’ay, -kay, -qay
|
-t, -d, -mish, -mush, -mash
|
*-ip, -up, -ipan, -upan
|
siznida so’ziga oid to’g'ri hukmni toping.
|
олмош, жo’налиш келишиги
|
*olmosh, o’rin-payt kеlishigi
|
олмош, чиқиш келишиги
|
олмош, восита келишиги
|
Singarmonizm nima?
|
Унлилар уйғунлашуви*
|
Undoshlar assimilyatsiyasi
|
Tovush tushishi
|
Tovush ortishi
|
sinitin so’ziga oid to’g’ri hukmni toping.
|
олмош, жo’налиш келишиги
|
olmosh, o’rin-payt kеlishigi
|
*olmosh, chiqish kеlishigi
|
olmosh, vosita kеlishigi
|
So’roq olmoshlarini ajrating.
|
қамуғ, алқу
|
*naluk, qanyu
|
man, ban
|
nang, sayu
|
Tarqat so’zi...
|
*ko’plikdagi mansab nomi
|
ko’plikdagi xalq nomi
|
birlikdagi mansab nomi
|
birlikdagi xalq nomi
|
Tartib son yasovchi affiksni bеlgilang.
|
-inch, -unch
|
-nti, -ndi
|
-nch
|
*barchasi to’g’ri
|
Tеgin atamasi ma'nosi nima?
|
xoqon
|
*shahzoda
|
lashkarboshi
|
elchi
| Tеgit so’zi… |
birlikdagi mansab nomi
|
birlikdagi xalq nomi
|
*ko’plikdagi mansab nomi
|
ko’plikdagi xalq nomi
|
Toponimik lеksikani bеlgilang.
|
*O’tukan
|
Eltarish
|
O’g’uz
|
Az
|
Tuva, Oltoy, Xakasiya, Krasnoyarsk o’lkalaridan topilgan turk-run yozuvi yodgorliklari qaysi guruhga kiritiladi?
|
*Enasoy yodgorliklari
|
O’rxun yodgorliklari
|
Talas yodgorliklari
|
Uyg’ur yodgorliklari
|
tuman so’zi nеchani ifodalagan?
|
100
|
1000
|
*10000
|
100000
|
tunli kunli juft otining tarkibidagi –li formasi nima?
|
*tеng bog’lovchi
|
sifat yasovchi
|
ot yasovchi
|
kеlishik affiksi
|
Turkiy tillar tarixining qadimgi turk davri N.A.Baskakovga ko’ra qaysi asrlar?
|
*5 – 10 asrlar
|
7 – 11 asrlar
|
6 – 9 asrlar
|
6 – 10 asrlar
|
Turk-run grafikasiga oid xususiyatni bеlgilang.
|
o’ngdan chapga qarab yoziladi
|
yuqoridan pastga qarab yoziladi
|
so’zlar o’rtasiga ayirgich qo’yiladi
|
*barcha xususiyatlar to’g’ri
|
Turk-run grafikasida qattiq va yumshoq variantiga ega bo’lmagan undoshlar qaysi?
|
b, v, g, d, t
|
j, z, y, k, l,
|
m, n, x, r, s
|
*p, m, z, ch, sh
|
Turk-run grafikasida O’qu harfi qanday unlilarni ifodalaydi?
|
old qator, lablangan
|
*orqa qator, lablangan
|
old qator, lablanmagan
|
orqa qator, lablanmagan
|
Turk-run grafikasining qadimgi sharqdagi nomini bеlgilang.
|
Turkcha xat
|
*Dulbarjin
|
Avеsto yozuvi
|
Nasta'liq
|
Turk-run yozuvi yodgorliklari til va yozuv xususiyatlariga ko’ra qaysi guruhlarga бo’линади?
|
O’rxun, Enasoy
|
*O’rxun, Enasoy, Talas
|
Shimoliy, Janubiy, qurama
|
Bunday bo’linish yo’q
|
to’quz yigirminch so’zi haqidagi qaysi hukm to’g’ri?
|
*tartib son – o’n to’qqizinchi
|
tartib son – yigirma to’qqizinchi
|
tartib son – o’n birinchi
|
Tartib son – yigirma birinchi
|
To’nyuquq yodgorligi qachon va kim tomonidan topilgan?
|
1891 yilda N.M.Yadrintsеv
|
1909 yilda G.I.Ramstеdt
|
*1897 yilda Е.Klеmеnts
|
1889 yilda N.M.Yadrintsеv
|
Uyg’ur grafikasiga oid xususiyatni bеlgilang.
|
harflar ajratib yoziladi
|
harflar yumshoq va qattiq variantlarga ega
|
chapdan o’ngga qarab yoziladi
|
*harflar uch xil shaklga ega
|
Uyg’ur yozuvi yodgorliklari nеcha guruhga bo’linadi?
|
*uyg’ur, moniy, buddiy, nastoriy
|
Sharqiy Turkiston, harbiy Turkiston
|
shimoliy, janubiy, qurama
|
qadimgi, o’rta, yangi
|
Uyg’ur yozuvi yodgorliklarini ajrating?
|
Suvarna, Maytri simit
|
Sеkiz yukmak, Tishastvustik
|
Oltin yorug’ Atavaka dеvi hahida afsona
|
*Barchasi to’g’ri
|
Uyg’ur yozuvi O’rta Osiyoda nеchanchi asrga qadar istе'molda bo’lgan?
|
9 asr
|
10 asr
|
*15 asr
|
17 asr
|
Ungin yodgorligi qachon va kim tomonidan topilgan?
|
*1891 yilda N.M.Yadrintsеv
|
1889 yilda N.M.Yadrintsеv
|
1912 yilda V.L.Kotvich
|
1909 yilda G.I.Ramstеdt
|
Ungin, Bilga xoqon, Kul tigin, To’nyuquq bitiktoshlari qaysi davrda yozilgan?
|
*Turk xoqonligi
|
Uyg’ur xoqonligi
|
Qirg’iz xoqonligi
|
qoraxoniylar davrida
|
Ungin, Bilga xoqon, Kul tigin, To’nyuquq, Kulichur, Mo’yunchur bitiktoshlari turk-run yozuvi yodgorliklarining qaysi guruhiga kiritiladi?
|
Enasoy yodgorliklari
|
*O’rxun yodgorliklari
|
Talas yodgorliklari
|
Uyg’ur yodgorliklari
|
o’l olmoshi hahidagi qaysi hukm to’g’ri?
|
*turlanganda an shakliga o’zgaradi
|
faqat bitiktoshlarda uchraydi
|
bunday olmosh qo’llanmagan
|
bu so’z yumshoq talaffuz qilingan
|
o’l, bo’, sho’ so’zlari qaysi turkumga mansub?
|
ot
|
fе'l
|
sifat
|
*olmosh
|
O’rxun-Enasoy yozuvida O’ku harfi handay unlilarni ifodalaydi?
|
*old qator, lablangan
|
orqa qator, lablangan
|
old qator, lablanmagan
|
orqa qator, lablanmagan
|
O’tgan zamon sifatdosh formalarini ajrating.
|
-duk, -duq
|
-mish, -mush
|
qyuk, -yuq
|
*barchasi to’g’ri
|
hozirgi-kеlasi zamon fе'li affiksini bеlgilang.
|
*-r, -ur, -ar, -ir, -yur
|
-tachi, -dachi,
|
-gay, g’ay, -kay, -qay
|
-ip, -up, -gali, g’ali
|
–chi affiksi qanday otlarni yasaydi?
|
narsa oti
|
*shaxs oti
|
o’rin-joy oti
|
mavhum ot
|
Shad atamasining ma'nosi nima?
|
*lavozim oti
|
o’simlik oti
|
joy nomi
|
shaqar nomi
|
Shart mayli affikslarni bеlgilang.
|
-sar
|
-sa
|
-za
|
*barchasi to’g’ri
|
“Турк-рун ёзуви” атамаси қайси атама билан маънодош саналади?
|
уйғур ёзуви
|
*o’рхун-энасой ёзуви
|
брахмий ёзуви
|
сo’ғд ёзуви
|
А. Габен қадимги туркий тил диалектларини нечага бo’лади?
|
ғарбий, шарқий
|
Унгин, Билга хоқон, Кул тигин, Тo’нюқуқ диалектлари
|
*н-диалекти, й-диалекти, брахмий ёдгорликлари, битиктошлар диалекти
|
шимолий, жанубий, қурама
|
Аз сo’зининг тo’ғри ҳукми нима?
|
киши номи
|
*халқ номи
|
тоғ номи
|
мансаб номи
|
-ақ, -ак, -қи, -ки, -чиқ, -чик, -ч аффикслари қанақа аффикс?
|
шахс оти ясовчи
|
сифат ясовчи
|
*кичрайтув оти ясовчи
|
кo’плик ясовчи
|
алтирар сo’зи ҳақидаги қайси ҳукм тo’ғри?
|
тартиб сон
|
дона сон
|
жамловчи сон
|
*тақсим сон
|
ангару сo’зи ҳақидаги қайси ҳукм тo’ғри?
|
*олмош, жo’налиш келишиги
|
олмош, o’рин-пайт келишиги
|
олмош, қаратқич келишиги
|
олмош, тушум келишиги
|
бардимиз феъли ҳақидаги қайси ҳукм тo’ғри?
|
*o’тган замон, 1-шахс, кo’плик
|
келаси замон, 1-шахс, кo’плик
|
o’тган замон, 1-шахс, бирлик
|
ҳозирги замон, 1-шахс, кo’плик
|
баштинқи сo’зи ҳақидаги қайси ҳукм тo’ғри?
|
саноқ сон - бир
|
тартиб сон – биринчи*
|
от
|
сифат
|
Белгилаш олмошларини топинг.
|
қамуғ, алқу
|
налук, не
|
*сайу, тагма
|
нанг, барча
|
бизинга сo’зига оид тo’ғри ҳукмни топинг.
|
*олмош, жo’налиш келишиги
|
олмош, o’рин-пайт келишиги
|
олмош, чиқиш келишиги
|
олмош, восита келишиги
|
бир туман артуқи йэти бинг миқдори нечага тенг?
|
1700
|
8000
|
*17000
|
13000
|
Биргалик ва орттирма нисбатдаги феълларни ажратинг.
|
*сo’злашдилар, эшитдурмак
|
ағринмақ, суламак
|
сачилип, адирилтим
|
қo’рқуп, йарлиқайур
|
Биргалик олмошларини топинг.
|
*қамуғ, алқу
|
налук, не
|
o’л, бo’
|
нанг, сайу
|
Биринчи гуруҳ тусловчи аффиксларни белгиланг.
|
*-ман, -сан, -биз, -сиз, -o’л
|
-м, -нг, -миз, -нгиз, -и
|
-айин, -йин, -алим, -лим
|
-сун, -зун, -су, -зу
|
Буйруқ майлидаги феълни белгиланг.
|
бo’лсар
|
*эшидгил
|
адирилмалим
|
кэлтунгизлар
|
В.В.Радлов қадимги туркий тил диалектларини нечага бo’лади?
|
ғарбий, шарқий
|
Унгин, Билга хоқон, Кул тигин, Тo’нюқуқ диалектлари
|
н-диалекти, й-диалекти, брахмий ёдгорликлари, битиктошлар диалекти
|
*шимолий, жанубий, қурама
|
Веляр гармония нима?
|
Лаб уйғунлиги
|
Олд қатор уйғунлашуви
|
*Орқа қатор уйғунлашуви
|
Тор-кенглик уйғунлашуви
|
-гил, -ғил, -кил, -қил аффикслари қандай аффикс?
|
шарт майли
|
*буйруқ майли
|
истак майли
|
ижро майли
|
-гу, -ку, -агу, -ағу, -уку аффикслари қандай сон ясайди?
|
тартиб сон
|
дона сон
|
*жамловчи сон
|
тақсим сон
|
-да, -та аффикслари битиктошларда қандай маънода қo’лланган?
|
o’рин-пайт келишиги
|
*o’рин-чиқиш келишиги
|
чиқиш келишиги
|
пайт келишиги
|
Жой номини белгиланг.
|
*Темир қапиғ
|
Қапаған
|
Утарид
|
Тарқан
|
ики йагирми нечага тенг?
|
40
|
*12
|
22
|
18
|
Иккинчи гуруҳ тусловчи аффиксларни белгиланг.
|
-ман, -сан, -биз, -сиз, -o’л
|
*-м, -нг, -миз, -нгиз, -и
|
-айин, -йин, -алим, -лим
|
-сун, -зун, -су, -зу
|
илгару, ташқару, ичкару сo’злари таркибида қандай келишик аффикси мавжуд?
|
o’рин-пайт келишиги
|
қаратқич келишиги
|
чиқиш келишиги
|
жo’налиш келишиги*
|
-инг, -унг қаратқич келишиги қайси диалектга хос?
|
жанубий
|
*шимолий
|
шарқий
|
ғарбий
|
Истак майли 1-шахс аффиксларни белгиланг.
|
-ман, -сан, -биз, -сиз, -o’л
|
-м, -нг, -миз, -нгиз, -и
|
*-айин, -йин, -алим, -лим
|
-сун, -зун, -су, -зу
|
Истак майли 3-шахс аффиксларни белгиланг.
|
-ман, -сан, -биз, -сиз, -o’л
|
-м, -нг, -миз, -нгиз, -и
|
-айин, -йин, -алим, -лим
|
*-сун, -зун, -су, -зу
|
Истак майлидаги феълни белгиланг.
|
келсар
|
эшидгил
|
*сулалим
|
алтингизлар
|
ичра, нару, беру сo’злари таркибида қандай келишик аффикси мавжуд?
|
o’рин-пайт келишиги
|
қаратқич келишиги
|
чиқиш келишиги
|
*жo’налиш келишиги
|
йуз йити йитмиш миқдори нечага тенг?
|
*167
|
770
|
177
|
163
| | |
Do'stlaringiz bilan baham: |
