Oʻzbеkiston rеspublikаsi oliy vа oʻrtа mаxsus tа’lim vаzirligi

Informatsion ta’minot
- Avtomatizatsiyalashtirilgan loyihani topshiriqga 
mos shaklda bajarish uchun zarur bo‘lgan ma‘lumotlar majmui. Informatsion 
ta‘minotning asosini avtomatizatsiyalashtirilgan ma‘lumotlar banki tashkil etadi. U 
ma‘lumotlar bazasi va ma‘lumotlar bazasini boshqarish tizimidan iborat bo‘ladi. 
Lingvistik 
ta’minot
- 
berilgan 
shaklda 
taqdim 
etilgan 
va 
avtomatizatsiyalashgan loyihalash uchun zarur bo‘lgan loyihalash tillari, atamalar 
va qoidalar, tabiiy tilni formallashtirish, matnlarni zichlashtirish va almashtirish 
qoidalari majmuidan iborat. 
Metodik ta’minot
- avtomatizatsiyalashtirilgan loyihalashni bajarish uchun 
zarur bo‘lgan texnik vositalarni ishlatish va tanlash qoidalari va tarkibini 
o‘rganuvchi xujjatlar majmui. 
Tashkiliy ta’minot
- avtomatizatsiyalashtirilgan loyihalashni bajarish uchun 
zarur bo‘lgan loyihaviy xujjatlarni muhokama qilish tartibi, loyihalash natijalarini 
taqdimot shakli, loyihalash tashkilotini tarkibi, bo‘linmalari va vazifalarini 
belgilovchi xujjatlar to‘plamidan iborat. 

---

25 
Avtomatizatsiyalashtirilgan loyihalash tizimlarida loyihalash natijasida 
loyihalash ob‘yektini yaratish uchun zarur bo‘lgan va texnik topshiriq talablarini 
qoniqtiradigan yakuniy loyihaviy yechimlar majmui hosil qilinadi. 
LATni qo‘llashdan maqsad ob‘yektlarni loyihalashni sifati va texnik-
iqtisodiy darajasini ko‘tarish, mehnat unumdorligini oshirib, murakkab yechimlarni 
osonlashtirishdan iborat. LATning tarkibiga mustaqil yaratilgan va tizimning 
barcha xossalarini o‘ziga mujassam etgan tizimlar kiradi. 
Nimtizim
bu ma‘lum bir 
alomatga qarab LATning ajratilgan qismi bo‘lib, yakuniy loyihaviy yechimlarni 
ta‘minlab beradi. LATning nimtizimlari loyihalashtiruvchi va ko‘maklashuvchi 
guruhlarga bo‘linadi. Ko‘maklashuvchi nimtizimlar, loyihalashtiruvchi nimtizimlar 
faoliyatini qo‘llab-quvvatlovchi amallarni avtomatlashtirilgan rejimda bajaradi. 
Ob‘yektga nisbatan, loyihalash yo‘naltirilgan va ob‘yektdan ajralgan 
(invariant) qisimlarga bo‘linadi. Ob‘yektni loyihalashda nimtizimlar unga bevosita 
bog‘liq bo‘lgan birinchi loyihalash ishlarini amalga oshiradi. 
Invariant nimtizimlar unifikatsiyalashtirilgan loyihaviy operiatsiyalarni bajaradi. 
LATlar quyidagi tamoyillar asosida tuziladi: qo‘shilishlik, tizimning yagonaligi, 
rivojlanish, majmuilik, informatsion birlik, moslik va standartlik. 
Qo‘shilishlik tamoyili ishlab chiqilgan avtomatizatsiyalashgan loyihalash 
tizimini yuqoriroq darajadagi ALTga kiritilishi mumkinligi talablarini ta‘minlaydi. 
Yagona tizimlilik tamoyili ALTni tuzish, ishlatish va rivojlantirishida 
nimtizimlar orasidagi bog‘liqlik, tizimning yaxlitligini ta‘minlaydi. 
ALTni rivojlantirish tamoyiliga binoan avtomatizatsiyalashtirilgan loyihalash 
tizimlari nimtizim va komponentlarni yangilash, takomillashtirish va to‘ldirishni 
hisobga olgan holda tuzilishi va ishlatilishi kerak. 

---

26 
Majmuilik tamoyili ob‘yekt va uning unsurlarini loyihalashni barcha 
bosqichlarda birgalikda olib borilishini ta‘minlaydi, ularning ko‘rsatgichlarini 
nazorat qiladi va muvofiqlashtiradi. 
Informatsion birlik tamoyili ALTning nimtizimlari, komponentlari va 
ta‘minot vositalarida yagona shartli belgilar, atamalar, ramzlar, muammoga 
yo‘naltirilgan tillar, informatsiyani taqdim etish usullarini qabul qilgan me‘yoriy 
hujjatalarga mosligini ta‘minlaydi. 
Moslik tamoyiliga binoan tillar, ramzlar, kodlar, nimtizimlar ta‘minot 
vositalari va komponentlar orasidagi aloqalarni bog‘lovchi tuzilmalarning 
informatsion 
va 
texnik 
tavsiflari 
nimtizimlarning 
birgalikda 
ishlashini 
ta‘minlashlari va tizim tuzulmasining ochiqligini saqlashlari zarur. 
Standartlash tamoyili soha