Oʻzbеkiston rеspublikаsi oliy vа oʻrtа mаxsus tа’lim vаzirligi

spetsifikasi
(xos xususiyati) va loyihalanayotgan 
ob‘yektga invariant komponentlar va nimtizimlarni standartlash, namunalash va 
unifikatsiyalash (bir talabga keltrish) ni bajarish hamda ALTlarini yaratish va 
rivojlantirish ishlarini tartibga soluvchi qoidalarni o‘rganishni ko‘zda tutadi. 
Nimtizimlar boshqalaridan mustaqil ravishda ishga tushirilishi va ishlatilishi kerak. 
Avtomatizatsiyalashgan loyihalash tizimlarini yaratish quyidagi bosqichlarni 
o‘z ichiga oladi: 
-
Ichki loyihalash ishlari; 
-
Tashqi loyihalash ishlari. 
Tashqi loyihalash ishlariga loyihalashni boshlashdan oldin ob‘yektni o‘rganish, 
texnik hisobotini va texnik topshiriqni tayyorlash, kelishish va tasdiqlash kiradi. 
Ichki loyihalash quyidagilardan iborat: 
-
texnik takliflar ishlab chiqish; 
-
texnik loyihani ishlab chiqish; 
-
ALT komponentlarini tayyorlash, modellash va sinovdan o‘tkazish; 

---

27 
-
ALTni ishga tushirish. 
Amalda ALTni ishga tushirishda keltirilgan bosqichlarning ba‘zi birlari 
bo‘lmasligi yoki ular birlashtirilishi mumkin. ALTlari mavjud nimtizimlar 
komponentlar va ta‘minot tizimlarini takomillashtirishi va yangilarini ishga 
tushirish orqali rivojlantiriladi. Zamonaviy ALTlarda dialog vositalarining vazni 
oshmoqda. 
ALTning 
dialog vositalariga 
foydalanuvchini 
loyihalashning 
avtomatlashtiruvchi vositalari majmui bilan real vaqt rejimidagi to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
muloqotni (interaktiv) ta‘minlovchi vositalar kiradi. 
Dialogli rejim bu dialog vositalarini qo‘llab bajariladigan loyihalash. 
Dialog vositalari loyihalashni avtomatlashtiruvchi vositalari majmuining bir qismi 
bo‘lib, ALTni paketli rejimdan muloqot rejimiga o‘tkazishni ta‘minlaydi. 
Paketli rejim bu foydalanuvchini loyihalash jarayoniga bevosita ta‘siri ostida 
amalga oshiriladigan loyihalash. 
ALTning dialog vositalariga metodik va lingvistik ta‘minot, ya‘ni dialog 
olib borish usullari va yo‘riqnomalari, dialogling o‘zaro ta‘sir va ma‘lumotlarni 
taqdimot tillari kiradi. Dialog vositalarining dasturiy ta‘minoti modulli tuzilgan 
bo‘lib, muloqot olib borish vositalaridagi o‘zgarishlarga moslanuvchan bo‘lishi 
zarur.[17-18]. 
Loyihalash ob‘yektlarini ularning matematik modellari yordamida tadqiq 
etish tizimli yondashuvning asosiy mazmunini belgilaydi. 
Tizimli yondashish quyidagi tamoyillarga asoslangan [17,-b.59]: 
-