Oʻzbеkiston rеspublikаsi oliy vа oʻrtа mаxsus tа’lim vаzirligi

Yer ostida bajariladigan konchilik ishlarini optimal va bexatar boshqarishda 
yechilishi zarur bo’lgan (VG Underground) masalalar: 

smena davrida texnikaning foydali ish vaqtini oshirish; 

ishlarni olib borishda personal xavfsizligini oshirish va nazorat qilish; 

mobil qurulmalar, mashina-qurulmalarini texnik ko‘zdan kechirish va 
ta‘mirlash bilan bog‘liq harakatlarni kamaytirish; 

qazib olinadigan mineral xomashiyo sifati va xajmining hisobini yuritishni 
takomillashtirish. 
Mazkur masalalar raqamli texnologiyalarni qo‘llash hisobidan quydagicha o‘z 
yechimini topadi: 

korxonadagi 
tarozi 
komplekslari 
bilan 
integrallshgan 
holda 
avtosamosvallarni yuklashni amaliy nazorat tizimini o‘rnatish orqali qazib 
olingan va tashilgan tog‘ jinislari va ruda massasi hajmini hisoblashni 
avtomatlashtirish; 

yer osti texnikasi ishidagi ishlab chiqarish parametrlarini hisoblash va 
telemetriya ma‘lumotlarini jamlashni avtomatlashtirish; 

rudnikdagi qazib olingan xomashiyo tashishni to‘g‘ri tashkil etishni nazorat 
qilish; 

konchilik ishlarini boshqa qo‘shimcha ishlar bilan sinxron tarzda 
rejalashtirish; 

texnika va personalni o‘z o‘rnida saqlanishini ta‘minlash orqali yer osti 
rudnikida konchilik ishlari samarali bo‘lishligini ta‘minlash. 
Karer borti ustuvorligini nazorat qilish tizimini (Rentech MSR) qo’llashdagi
vazifalar: 

karer borti pog‘onasi tog‘ jinislarining siljishi tufayli mavjud infratuzilma, 
texnika va odamlarga yetkaziladigan zarar ehtimolini minimallshtirish; 

ochiq kon ishlarini olib borish samaradorligi va xavsizligini oshirish; 

bortdagi muammoli uchastklarni aniqlab korxona personalini xavfdan 
xabardor qilish; 

---

36 

ishlab chiqarishning to‘xtab qolish ehtimolini maksimal kamytirish; 

geomonitoring xizmatini takomillashtirish. 
Mazkur vazifalarning ijrosi raqamli texnologiyalardan foydalanilgan holda 
quydagilar hisobidan ta‘minlanadi: 

bo‘rt pog‘onasi tog‘ jinslarining siljish qonuniyatlarini bir vaqtning o‘zida 
bir nechta uchastkada o‘rganish va ularni ishlashini prognoz qilishni yo‘lga 
qo‘yish; 

belgilangan zonalarda tog‘ jinislari silishini 1 mm aniqlikda baholashga 
erishish; 

zamonaviy electron optik va lazerli asboblar hamda texnologiyalardan 
foydalanib, 4 km gacha masofadan turib marksheyderlik monitoring ishlarini 
MSRni GeoMoS, Quickslope va Trimble 4D bilan integratsiyalashish 
hisobiga yo‘lga qoyish; 

karyer bortini 3D modelini yaratishni avtomatlashtirish; 

avval bajarilgan skanerlash natijalarini avtomatik sinxronlash va oxirgi 
skanerlangan uchastkalar ichida oldingilariga tegishli ma‘lumotlarni 
aniqlash uchun Rapid Align funksiyasidan foydalanish; 

ochiq konchilik ishlari ob‘yektlarini tezkor skanerlashni yo‘lga qo‘yish va 
uzoq, o‘rtacha va qisqa tahlil imkoniyatlaridan qo‘yilgan maqsadga erishish 
yo‘lida unumli foydalanish karerlarda konchilik ishlarini bexatar olib 
borishga xizmat qiladi.