О`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

YAngi mavzuni o`tish rejasi
1. Xorazm davlatining kuchayishi.
2. Xorazmshohlar davlatining ijtimoiy-siyosiy va xo`jalik hayoti.
3. Buxoro va Samarqand shaharlarida bo`lib o`tgan qo`zg`olonlar.
4. Xorazm hududidagi jamo xo`jaliklari, qishloq va rayonlar nomlarining kelib chiqish 
tarixi.
5. o`tgan mavzuni zamonga bog`lash.
YAngi 
mavzuning 
konspekti
Xorazm X asrda Somoniylar davlati tarkibiga kirardi. Somoniylar davlati bo`linib ketgan 
vaqtda u o`z mustaqilligini saqlab qolishga va Qoraxoniylar va G`aznaviylar davlatlari tarkibiga 
kirmay qolishga muvaffaq bo`ldi. Bu davrda Xorazm xo`jalik va madaniy hayotda katta 
yutuqlarga erishdi. Biroq 1017 yilda Mahmud G`aznaviy qo`shinlarini tor-mor keltirib, uni o`z 
davlatiga qo`shib oldi. 1240 yilda g`aznaviylar Xurosonni qo`ldan boy bergach, Xorazm 
Saljuqiylar davlati tarkibiga kiradi. Saljuqiylar bilan qoraxoniylar o`rtasidagi o`zaro urushlar bu 
davlatlarning kuchsizlanishiga olib keladi va 
XII 
asr boshlaridan Xorazm mustaqil davlat 
sifatida yana taraqqiy eta boshlaydi. Uning hududi unchalik katta bo`lmasada, iqtisodiy jixdtdan 

---

99 
kuchli va boy edi. Ko`chmanchi turkmanlar, eron, Volgabo`yi va Uzoq SHarq bilan olib borilgan 
savdo-sotiq aloqalarining qizg`in rivojlanishi shunga imkoniyat tug`dirgan edi.
Hunarmandchilik mahsulotlari ishlab chiqarish va qishloq xo`jaligi Xorazmda yuqori 
darajaga ko`tariladi. Bularning barchasi mustaqillik uchun kurashda qulay shart-sharoitlar 
yaratdi. 1141 yilda Samarqand yaqinida qoraxoniylar qo`shini bilan ko`chmanchi qoraxitoylar 
o`rtasida jang bo`ladi. Jangda qoraxitoylarning qo`li baland kelib, g`alaba qozonadilar. Bundan 
foydalangan Xorazm sultoni Otsiz Marvni bosib oladi. Takesh (1172 —1200) hukmronligi 
davrida Xorazm kuch-qudratga to`lgan davlat edi. Bu vaqtda davlat xududi eron sharqiy 
qismining bosib olinishi evaziga ikki marta kengaygan edi.