О`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Xoncharvoq 
— Pastdarg`om rayonidagi qishloq. Xoncharvoq — «Xonning chorbog`i» 
degan ma`noni bildiradi. Qishloq hozir shu nom bilan ataladi.
Qoraguzar 
— Samarqand viloyatidagi dovon. Suvdan o`tiladigan joy — kechik, guzar 
deyiladi, tog`dan oshib o`tiladigan joy — dovon ham ba`zi joylarda guzar deb ataladi. Aniqrog`i 
tog`dan oshib o`tiladigan joy dovon deyiladi. Qorong`i joydan, tog` darasidan o`tilgan joyni 
Qoraguzar deb ataganlar.
Talli Barzu 
— Samarqand yaqinidagi tepalik: «baland tepalik» (tall — arabcha «tepalik», 
bara — so`g`dcha «baland» yoki «Barzu tepaligi») demakdir. Barzu — Firdavsiyning 
«SHoxnoma» dostoni qahramonlaridan biri — afsonaviy paxlavonning nabirasi (Barzu degan 
ism uzun bo`yli yoki martabali demakdir).
Tallak
— Samarqand viloyati Ishtixon rayonidagi qishloq nomi. Tall — tepalik, do`nglik, 
ak — kichraytirish affiksi, kichik tepalik degan ma`noni bildiradi. Mazkur qishloq nomi shundan 
kelib chiqqan.
Taxdso`h 
— Samarqand viloyati Nurota rayonidagi tog`. Tahko`h taxt, ya`ni «baland», 
«yuksak» hamda ko`h — «tog`» so`zlaridan olingan bo`lib, baland tog` degan ma`noni bildiradi.
Temirqopuq 
— Samarqand viloyati Nurota rayonidagi qishloq nomi. Temirqopuq 
qadimgi so`z bo`lib, «temir darboza» demakdir. Tor daradan o`tgan tog` yo`li turkiycha 
Temirqopuq, tojikcha Darbandi ohanin, arabcha Bobili hadid deb atalgan va bu tillarning 
hammasida «Temir darvoza» degan ma`no yotadi. Surxondaryo viloyatidagi Bo`zg`olaxona 
(Koxlug) darasi, Jizzax yaqinidagi Ilono`tdi darasi ham ilgarilari Temirqopuq deb atalar edi. 
Demak, Temirqopuq juda qadimiy nomlardandir.
Tim 
— Samarqand viloyati Narpay rayonidagi qishloq. Tim juda qadimiy so`z bo`lib, usti 
yopiq bozor yoki rasta degan ma`noni anglatgan. Arablar kelmasdan oldin O`rta Osiyoda tim 
deganda har qanday bozor tushunilgan va bu so`zning «bozor» ma`nosi so`nggi vaqtlargacha 
saqlanib qolgan. Tim so`zi Tojikistondagi Mug` tepaligidan topilgan qadimgi 
(VIII 
asr) sug`d 
yozuvlarida va arab tilida yozilgan manbalarda uchraydi. Sug`d tilida ham tim «do`kon», «savdo 
binosi» ma`nosini bildiradi.
Arab sayyohi Equtning (taxm. 1179—1229) yozishicha, Xurosonda tim karvonsaroy 
ma`nosini anglatgan. Fors lug`atlarida ham tim so`ziga «karvonsaroy» deb izoh berilgan. Mazkur 
qishloq nomi shundan olingan.

---

94 
Toshqoq 
— Samarqand viloyati Narpay rayonidagi qishloq nomi. Tog`lardagi toshlar 
orasida yig`ilgan ko`lmak suv toshqoq deyiladi. Qishloq nomi ana shu so`zdan olingan.
Suluk 
— Samarqand viloyati Nurota rayonidagi qishloq nomi. Farg`ona viloyati 
Oxunboboev rayonida, Qashqadaryo viloyati CHiroqchi rayonida suvda yashaydigan jonivor — 
zulukni shevalarda suluk deyishadi. Agar shunday bo`lganda, bu so`z qandaydir boshqa 
komponent bilan birga qo`shilgan bo`lar edi (Sulukli, Zulukli va hokazo). So`g`d, So`g`diyona 
o`lkasining dialektal shakli Sulik bo`lgan va mazkur toponimlar shaklida bizgacha etib kelgan 
bo`lishi mumkin, chunki bu toponimlar aslida So`g`d hududida qayd qilingan.