O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

1.28-rasm.
Chastotani ikki karra ko‘paytiruvchi transformatorning a) sxemasi va kuchlanish, 
magnit oqimi va EYK lar o‘zgarish grafigi b) 

---

54 
Qo‗shimcha magnitlaydigan chulg‗amdagi tokni rostlab, qurilmaning
chiqish 
kuchlanishi 
U
2
ni o‗zgartirish mumkin bo‗ladi. Qo‗shimcha 
magnitlaydigan chulgamdan o‗zgaruvchan tok o‗tmasligi uchun, bu zanjirga 
droscel ulanadi. Ikkilamchi chulg‗amda kuchlanish pasayishini kompensatsiyalash 
uchun yuklama qarshiligi 
Z
N
bilan ketma-ket sig‗im C ulanadi. Sig‗im 
qurilmaning quvvat koeffitsientini oshiradi. 
Chastotani uch marta oshirish
.
Chastotani uch marta oshirish uch fazali 
tarmoqqa ulangan transformatorning po‗lat o‗zagi to‗yinganda hosil bo‗ladigan
uchinchi garmonikalardan foydalanishga asoslangan. Transformatorning 
ikkilamchi chulg‗ami uchburchak usulida ulanganda ayrim fazalarda EYK 
uchinchi garmonikasiningo‗zgarishi bir xil bo‗ladi va shu chulg‗amlardan
chastotasi uch marta ortiq tok o‗ta boshlaydi. Demak, transformator ishlaganda 
uning po‗lat o‗zagini to‗yingan holda bo‗ladigan qilib tayyorlanadi (bunda 
uchinchi garmonika EYK katta bo‗ladi) va ikkilamchi chulg‗amlarni ochiq 
uchburchak usulida ulanadi (1.29-rasm), bunda ikkilamchi chulg‗amga ulangan
yuklama
(Z
N
)
ga chastotasi
2f
1
bo‗lgan kuchlanish berilishi mumkin. Uch 
fazali transformator o‗rnida uchta bir fazali transformator ishlatilishi ham
mumkin. 
1.29-rasm
.O‗zgaruvchan tok chastotasini uch karra oshirish uchun transformator sxemasi 

---

55 
Chastota uch marta ortganda transformatorda kuchlanish pasayishi ancha
ko‗payadi. Kuchlanish pasayishi kompensatsiyalash uchun
Z
N
ga ketma-ket
qilib sig‗im C ulanadi. Chastotani 4, 6 va 8 marta oshiruvchi apparatlar ham
amalda qo‗llaniladi.