O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

 
 
1.9-расм. Горизонтал ўқли шамол қурилмалари 
 
3.1.2. Вертикал ўқли шамол қурилмалари 
Бундай турдаги ШЭУ ларини шамолга йўналтириш зарурати 
бўлмайди ва бу уларнинг муҳим афзаллигидир. Иккинчи 
афзаллиги – барча механизмларни пастда жойлаштириш 
имкониятининг мавжудлигидир ва, демак, минорани мустаҳкам 
бўлиши заруратининг йўқлиги.
Бироқ, уларнинг принципиал камчиликлари мавжуд: 
Ротор ва 
парраклари 
Ротор
айланиш ўқи 
Тормоз диски
Генератор 
Редуктор
Юритмали 
буриш ҳалқаси
Муфта
Минора
Минорага 
кириш 
Таянч ҳалқа 
Бетон фундаменти 

---

56 
а) тез-тез содир бўлувчи автотебранишларга мойиллиги ва 
элементларининг «чарчаш» ҳолатлари сабабли бузилишлар; 
б) айлантирувчи моментнинг пульсацияси ва шу сабабли 
генераторнинг қуввати ва бошқа параметрларининг пуль-
сацияси; 
с) қуввати 5 МВт бўлган Дарье ва Н-ротор турдаги 
ШЭҚнинг синови натижалари кўрсатишича, асосий камчилиги 
турумостлиги (подпятник) - ШЭҚ бош валининг подшипники 
ишончли эмаслиги. Айнан унинг бузилувчанлиги сабабли 
вертикал ўқли йирик қувватли ШЭҚ ларни яратиш ишлари 
тўхтатилди. Бироқ, кичик қувватли вертикал ўқли ШЭҚ ларни 
яратиш ишлари давом этмоқда. 
Вертикал ўқли шамол электр қурилмаларининг қуввати 
бирнеча ўн Вт дан бирнеча МВт гача бўлади. Ушбу дарсликда 
йирик қувватли ШЭҚуларни ўрганиш мақсад қилиб қўйил-
ганлиги учун, ҳамда шамол электр қурилмаларини дав-
латимизда қўлланилиши энди йўлга қўйилаѐтганлиги ва ѐш 
мутахассисга давлат тилида тушунтириш учун бошқа ада-
биѐтлар бўлмаганлиги учун, энг кўп тарқалган, кичик қувватли 
вертикал ШЭҚ лари ҳақида қисқа маълумот бериш лозим, деб 
ҳисоблаймиз.