O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi

The singer’s eyes became sorrowful – The singer 
with sorrowful eyes
//
Ashulachining ko’zlari mo’ltiradi – ko’zlari mo’ltiragan 
ashulachi.
“Tarkibida o‟z egasi bo‟lgan sifatdosh konstruksiyalar, albatta, ergash gap 
bo‟ladi” degan qa‟tiy hukm u qadar ham aniq va ishonarli emas. Ammo, to‟g‟ri, 
tarkibida o‟z egasi mavjud bo‟lgan sifatdosh o‟ramlar ergash gap bo‟lishi mumkin. 

---

85 
Faqat muayyan shartga mos bo‟lgan ana shunday sifatdosh o‟ramlarnigina ergash 
gap deb qarash mumkin, ya‟ni ularni yana bir muhim belgiga ko‟ra chegaralab 
olmoq lozim. Bu chegaralashni tilshunos M.Asqarova shunday bayon qiladi: 
“-gan
affiksi bilan bog‟liq bo‟lgan fe‟lning sifatdosh shakli o‟zining alohida egasi 
mavjud bo‟lsa, o‟rin va chiqish kelishiklari shaklida (o‟ram yaxlitligicha otlashib) 
qo‟llangandagina ergash gapning kesimi, shuning bilan bir vaqtda, bosh gapga 
biriktiruvchi vosita bo‟lib keladi”. Chunki bu kelishiklardagi sifatdoshlar boshqa 
so‟zlar bilan birgalikda harakatning dinamikasini ifoda eta olish imkoniyatiga ega. 
Ayni choqda bu kelishik shakllari ergash gapning bosh gapdan ma‟lum 
ohang bilan ajralib turishini ham ta‟min etadi: Qiyoslang: 
We all liked the story 
told by Ahmad
//
Ahmad so’zlagan hikoya hammamizga ma’qul bo’ldi. We 
were all impressed by the story told by Ahmad//Ahmad so’zlaganda, 
hammamiz 
qoyil 
qoldik. 
Birinchi gap sifatdoshli o‟ramli 
(Ahmad 
so’zlagan//Ahmad who spoke)
sodda gap, ikkinchi gap esa ergash gapli 
(Ahmad 
so’zlaganda//When Ahmad spoke)
qo‟shma gapdir. 
Ayrim hollarda sifatdosh o‟ram ko‟chimida sub‟ekt bo‟lakning shakli ham 
o‟zgarishi mumkinki, bunda sub‟ekt bo‟lak qaratqich kelishigi shaklini oladi. 
Masalan: