O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi

Tozabog‗yob 
madaniyati, Amirobod madaniyati, Zamonbobo madaniyati 
nomi bilan ataladi.

---

22 
O‗zbekistonning janubidagi bronza davri yodgorliklari qadimgi sug‗orish 
hududlari - Ulonbuloqsoy, Sherobod, Bandixon va Mirshodida topib tekshirilgan. 
Ular 
Sopolli madaniyati
nomi bilan mashhurdir. 
Sopollitepa markazidan to‗rtburchakli istehkom, istehkom ichida turar-joylar 
va xo‗jalik xonalari, hunarmandchilik ustaxonalari uchta madaniy qatlamdan iborat 
ekanligi aniqlangan. Sopollida qurilish, hunarmandchilik va iqtisodiy munosabatlar 
ancha rivoj topgan. O‗choqlar turar joy xonalari ichidagi devor ichiga o‗rnatilgan. 
Asosiy qurilish ashyosi paxsa va xom g‗ishtdir. 
Sopollitepadagi turar-joylar tagidan bronza davri qabristoni ochilgan. 
Ko‗pchilik qabrlar yakka qabrlar bo‗lib, jamoa qabrlari ham uchraydi. Ayollar 
qabrlarida asosan sopol va bezaklar topilgan bo‗lsa, erkaklar qabrlaridan asosan 
sopol, mehnat va jangovar qurollar topilgan. Sopol topilmalar deyarli naqshlanmagan 
bo‗lib, kulolchilik charxida tayyorlangan. 
Mil. avv. II ming yillikning boshi va o‗rtalariga oid Sopollitepa aholisining 
xo‗jaligi dehqonchilik va uy chorvachiligiga asoslangan. Shuningdek, daryo 
toshlaridan va qumtoshdan ishlangan yorg‗uchoqlar va hovonchalar ham ko‗plab 
uchraydi. Bu topilmalarning barchasi Sopollitepada dehqonchilik ancha 
rivojlanganidan dalolat beradi. Tadqiqotchilarning fikricha, Sopollitepa hozircha 
O‗zbekistondagi dastlabki eng qadimgi dehqonchilik qishlog‗idir. 
Amudaryoning o‗ng qirg‗og‗ida shakllangan Sopollitepa – bronza davridagi 
daryodan kechuv yo‗lini himoya qiluvchi mustahkam oldingi istehkom (forpost) 
sifatida paydo bo‗lgan. Keyinchalik o‗troq dehqonchilik jamoalari shimoliy 
chegaralarining kengayishi munosabati bilan Sopollitepa o‗zining ilgarigi ahamiyatini 
yo‗qota boshlaydi va bo‗shab qoladi. Asosiy markaz vazifasi esa tog‗ darasidan 
chiquvchi yo‗l ustidagi mustahkam qal‘a sifatida paydo bo‗lgan