O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

62-rasm . Yonoq suyaklari. 
p l a s t i n k a d a n
iborat bo'lib, ko'z osti qirrasi orqali o'zaro qo'shiladi. Yonoq suyagi 
to'rtta (yuqori, lateral, pastki va medial) o'sig'i orqali peshona, chakka 
va yuqori jag' suyaklari bilan qo'shilib tursa, medial o'sig'i ko'z kosasi­
ning lateral devorini hosil qilishda qatnashadi.
P a s t k i j a g ' s u y a g i (63-rasm) kalla suyaklari ichida faol hara- 
katchanligi, ya’ni chakka suyaklariga bir juft bo'g'im hosil qilib qo'shili-
6 1 -rasm. D im o g ' suyagi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

63-rasm . Paslki jag'.
1 -
b o ' g ' im
o ' s i g ' i ;
2 -
to jsim o n o 's iq ; 
3
- en g a k
tepaligi; 
4
 - engak teshigi; 
5 -
tishlar; 
6 -
 g'adir-budur ch i­
ziq; 
7 ,9
 - pastki jag‘ burchagi;
8
 - pastki jag' bo'yni.
shi bilan farq qiladi. Pastki jag‘ suyagida tishlar 
o'rnashgan gorizontal qism — tana va ikkita 
vertikal joylashgan shox bor, ana shu shoxlar 
vositasida bo‘g ‘im hosil qiladi va chaynov mus­
kullari yordamida harakatlanadi.
Pastki jag' suyagining tanasi shoxlari bilan 
burchak hosil qilib qo'shiladi. Pastki jag' bur- 
chagining tashqi yuzasiga chaynov muskuli- 
ning yopishishi natijasida g'adir-budur vujud­
ga keladi, ichki yuzasida esa medial qanotsi- 
mon muskul yopishadigan g'adir-buduri bor.
Ana shu chaynov muskullarining vazifalariga 
va yoshga qarab pastki ja g ' burchagi o'zgarib 
turadi. Jumladan, yangi tug'ilgan bolalarning 
pastki jag' burchaklari taxminan 150° bo'lsa, 
o'rta yoshdagi odamlarda 130— 110° gacha ka- 
mayadi. Keksalarda esa tishlari tushib ketishi 
bilan chaynov muskullari birmuncha bo'sha- 
shadi. Natijada pastki jag ' burchagi asta-sekin osha borib, chaqaloq 
bolalarning pastki jag'iga o'xshab qoladi.
Pastki jag'ning yuqori chekkasida tish katakchalari bor. Tanasining 
pastki chekkasi yumaloqroq va qalinroq. Pastki ja g ' tanasi oldingi 
yuzasining qoq o'rtasida iyak do'mbog'i bo'lib, lateral yuzasida I—II 
kichik jag' tishlarining ostida iyak teshigi ko'rinib turadi. Bu teshikdan 
qon tomirlar va nervlar o'tadi. Pastki jag' tanasining ichki yuzasida til 
osti bezi joylashadigan chuqurcha ko'rinadi.
Pastki jag' shoxlari tanasidan ikki tomonga o'tmas burchak hosil qilib 
taraladi. Uning ichki yuzasida pastki jag' teshigi bor, pastki jag' kanali 
ana shu teshikdan boshlanadi.
Pastki jag' shoxi yuqorida ikkita o'siq 
bilan tugaydi; bularning oldingi tojsimon 
o 'sig 'i chakka muskuli ta’sirida vujudga 
kelgan bo'lsa, orqa tomondagi o 'siq— 
b o 'g 'im o 'sig 'i sifatida silliq boshcha 
b o 'lib tugaydi va chakka suyagining 
b o'g'im chuqurchasiga kirib turadi.
T i l o s t i s u y a g i (64-rasm) pastki 
jag' bilan hiqildoq o'rtasida (til ostida) 
joylashgan. U taqa kabi bukilgan bo'lib, 
o'rta qismi, tanasi va katta-kichik ikki juft 
shoxi bor, ular tanasi bilan tog'ay orqali 
birlashadi. Faqat 50 yoshdan keyin su­
yaklanib birlashadi.