O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

67-rasm . Burun b o'sh lig 'i.
I
- g ' a lv i r s i m o n
s u y a k n in g
p e r p e n d ik u la r
plastinkasi; 2, 
3 -
ponasim on suyak kovagi; 
4, 7-
burun yo'llari; J - d i m o g ' suyagi; 
6 
-
 burun pastki 
jag'ning tanglay o'sig'i bilan 
ch ig'an og'i; 
8 -
yuqori jag' suyagi kovagi;
9 - peshona suyak kovagi.
tanglay suyakning gorizontal 
plastinkasi)dan vujudga kelgan.
Burun bo'shlig'idagi uchta turtib chiqqan chig'anoqlar bo'shliqni uchta 
yo'lga bo'ladi. Uning yuqori yo'liga g'alvirsimon suyakning orqa katak­
lari va ponasimon suyak tanasidagi bo'shliq ochilsa, o'rta yo'lga g'alvir­
simon suyakning o'rta va oldingi havo saqlaydigan kataklari qo'shilib 
turadi. Burun bo'shlig'ining pastki yo'liga peshona suyagi g'ovagi, tepa 
jag' g'ovagi bo'shliqlari va ko'z yoshi-burun kanali ochiladi. Bulardan 
tashqari, burun bo'shlig'i kallaning yuz qismiga noksimon teshik orqali 
ochilsa, orqa tomondan halqumning burun qismiga ikkita teshik— xoana- 
lar orqali qo'shiladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Og'iz bo‘shlig‘ida kalla skeletining boshqa bo'shliqlarga qaraganda 
suyak devorlari kamroq bo'lib, yuqori devorini qattiq tanglay hosil qiladi.
Og'iz bo'shlig'ining ikki yonboshi va oldingi devori yuqori jag' su­
yaklarining alveolar o'siqlaridan, pastki jag'ning alveolar chekkasi bilan 
tanasidan va tishlardan tashkil topgan. Og'iz bo'shlig'ining tubi muskul- 
lardan tuzilgan. Og'iz bo'shlig'ining orqa tomonida tanglay suyagi gori­
zontal plastinkasining ikki tomoniga katta-kichik teshikchalar ochilgan.
C h a k k a
c h u q u r ­
c h a s i (68-rasm) orqa tomon 
va tepadan chakkaning pastki 
chizig'i, oldingi tomondan 
yonoq suyagi, pastdan pona­
simon suyakning katta qano- 
tidagi qirra — yonoq ravog'i 
bilan chegaralanadi. Chuqur- 
chani shu nom li chaynov 
muskuli to'ldirib turadi.
C h a k k a s u y a k o s t i
c h u q u r c h a s i (68-rasm) 
ning oldingi chegarasini yuqori 
jag' va yonoq suyaklarining 
pastki qismlari, lateral devor- 
chasini yonoq-pastki jag' su­
yagi o'simtasi, yuqoridan po­
nasimon suyak katta qanotining 
yuzasi va chakka suyagi palla- 
sining ozgina bo'lagi tashkil 
qiladi. Chakka osti chuqurcha­
si chakka chuqurchasi bilan faqat qirra orqali ajraladi.
Q a n o t - t a n g l a y c h u q u r c h a s i (68-rasm) oldingi tomondan 
yuqori jag' bilan orqa tomondagi qanotsimon o'siq orasida joylashgan. 
Medial devorchani tanglay suyagining vertikal plastinkasi tashkil qiladi 
va burun bo'shlig'idan ajratib turadi. Lateral tomondan chuqurcha chak­
ka osti chuqurchasiga yoriqcha orqali qo'shiladi. Chuqurchaning pastki 
bo'lagi torayib, shu nomli kanalni hosil qiladi va tanglayga (og'iz bo'shli­
g'iga qaralsin) ochiladi. Qanot-tanglay bo'shlig'i burun bo'shlig'i va kalla 
bo'shlig'i bilan bittadan teshikchalar, ko'z kosasiga, og'iz bo'shlig'iga va 
kallaning asosiga teshik, yoriqcha hamda kanallar orqali tutashib turadi.
Kalla skeletiga yuqoridan qaraganda tishsimon chokning bir necha 
turlarini, ya’ni peshona suyagi bilan tepa suyaklari orasida tojsimon, tepa 
suyaklari bilan ensa suyagi orasida lambdasimon chok, ikkita tepa suyak 
orasida o'rta chiziqda turgan sagittal chok ko'rinadi.