O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

70-rasm . Kalla tubining ichi.
/ - xo'roz tojisim on qirra; 2 - peshona suyagi; 3 - k o ‘ruv kanali;
4 -
turk egari; 5 - dum aloq teshik; 6 - ovalsim on teshik; 7 - orqadagi
teshik; 
8
 - «yirtiq» teshik; 9 - quloq yo'Iining ichkarigi teshigi; 
10 -
bo'yinturuq teshik; 
11
- til osti nerv kanali; 
12 -
 chakka su yagin ing
piramida qism i; 
13
- ensa suyagi; 
14
 - ko'ndalang egat; 
15
 - sigm a-
sim on egat.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

dasining orqa yuzasi, ponasimon suyak tanasining orqa bo'lagi va tepa 
suyakning orqadagi pastki burchagidan tashkil topgan. Orqa chuqurchada 
katta teshik, til osti nervi kanali, buyinturuq teshigi va piramidaning orqa 
yuzasida joylashgan quloqning ichki teshiklari ko'rinadi.
K A L L A S U Y A K L A R I O N T O G E N E Z I
Odam kallasi embrion taraqqiyotining boshlanish davrida orqa torining 
yuqori uchidan rivojlanadi. Bu paytda bosh miya mezenxima pardasi 
bilan o'ralib, parda kalla yoki biriktiruvchi to'qimadan tuzilgan kallani 
paydo qiladi.
Ona qomidagi hayotning ikkinchi oyida mezenxima pardasi (hujayra­
lari) tog'ay to'qimaga aylana boshlaydi. Tog'ay to'qimaning plastinkalari 
xordaning oldingi uchiga yaqin joyida va uning ikkala tomonidan hosil 
bo'ladi. Bular asta-sekin qo'shilib, xordani o'z ichiga oladi va kallaning 
tog'ay negizini vujudga keltiradi. Tog'ay plastinkalarida bosh miya ne- 
rvlarining chiqib ketishi uchun teshiklar bo'ladi. Tog'ay kallaning tubida 
takomillashadi, kalla qopqog'i esa faqat biriktiruvchi to'qima pardasi 
bilan qoplangan.
Taraqqiyotning uchinchi oyi birinchi yarmida tog'ay kalla yaxshi rivoj­
lanadi; bu vaqtda hid bilish a’zosining kapsulasi, ko'rish a’zolari turadigan 
chuqurchalar, eshitish a’zolari kapsulalari va ensa sohalari aniq tafovut 
qilinadi. Bular hammasi o'zaro birlashib, yaxlit kallani hosil qiladi. Kalla­
ning yuz qismi esa jabra yoki 5 juft visseral ravoqlardan rivojlanadi. Ulardan 
birinchi jufti pastki jag' ravog'i bo'lsa, ikkinchisi — til osti ravoq'idir. 
Qolgan uchinchi, to'rtinchi va beshinchi juftlari jabra ravoqlari nomi bilan 
ataladi.
Pastki jag' ravog'idan keyinchalik yuqori va pastki jag', o'rta quloq 
suyakchalari (bolg'acha, sandon, uzangi) rivojlanadi. Til osti suyagi 
tanasining bir qismi (kichik shoxchalar bilan) uchinchi visseral ravoqdan, 
tanasining qolgan qismi va katta shoxchalar, to'rtinchi hamda beshinchi 
jabra ravoqlaridan hiqildoq tog'aylari (kallaga aloqasi yo'q) rivojlanadi.