O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

55-rasm. G 'alvir suyak.
/ - perpendikular plastinka; 2, 7 - g'alvirsim on
plastinka; 3 - suyak kataklari; 
4
 - burunning
yuqori yo 'li; 5 - yuqori burun ch ig'an og'i; 
6 -
o'tta burun ch ig'an og'i teshiklari.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bo‘lib, ular orqali burun bo'shlig'iga hid bilish nervi tolalari o'tadi 
(g'alvirsimon plastinka nomi ham shundan olingan). Plastinkaning qoq 
o'rtasida xo'roz tojiga o'xshash o'siq ko'rinib turadi. Bosh miyaning 
qattiq pardasi shu tojga yopishadi.
Q'alvir suyakning perpendikular plastinkasi burun suyaklari, dimog' 
suyagi hamda ponasimon suyak qirrasi bilan birlashadi va burun to'sig'i- 
ning bir qismini hosil qiladi.
Q'alvir suyakda bir juft katta-kichik va har xil shakldagi g'alvir suyak 
kataklari bor. Kataklar lateral tomonda yupqa plastinka (qog'ozsimon) yoki 
ko'z kosasi plastinkasi bilan qoplangan bo'lib, ko'z kosasining medial devorini 
hosil qiladi. Q'alvir suyakning oldinda turgan kataklari peshona suyagi ka­
taklari bilan, orqadagi kataklari esa ponasimon suyak katagi bilan tutashgan. 
Labirintning 
medial 
tomonlarida tepa va pastki 
chig'anoqlar bor. 
Ba’zida eng tepada joylashgan uchinchi burun chig'anog'i ham uchraydi.
Kallaning yuz bo‘limi suyaklari
Kallaning yuz bo'limi yuqori va pastki jag', tanglay, burun, pastki 
burun chig'anog'i, dimog', ko'z yoshi suyagi, yonoq va til osti suyakla- 
ridan tuzilgan bo'lib, sezgi (ko'rish va hid bilish) a’zolari joylashadigan 
bo'shliqlar va nafas olish (burun bo'shlig'i) hamda ovqat hazm qilish 
sistemalarining (og'iz bo'shlig'i) boshlanish qismlari joylashgan. Shu­
ning uchun yuz suyaklari tuzilishida bir 
qancha xususiyatlami kuzatish mumkin. Bu 
xususiyatlarga har bir suyakni ta’riflagan- 
da batafsil to'xtalib o'tamiz.
Y u q o r i j a g ' (56-rasm) bir juft 
bo'lib, birmuncha murakkab tuzilgan va 
ko'p vazifani bajaradi. Yuqori jag' ko'z 
kosasi, burun va og'iz bo'shliqlarini hosil 
qilishda ishtirok etadi va chaynov apparat- 
lari ishida faol qatnashadi.
Yuqori jag ' tana va to'rtta o'siqdan 
iborat:
a) 
tananing ichida havo saqlanadigan 
turli shakldagi kovak (Gaymor bo'shlig'i) 
bo'lib, burun bo'shlig'iga ochilib turadi.