O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi

kolosha deb ataladi. 
Koloshnik degan 
termin ana shundan kelib chiqqan bo‘lib, koloshnik so‘zi koloshadon degan iborani 
anglatadi. 
Shixta solish apparati shixtani bir tekisda taqsimlash uchun xizmat qiladi va 
pech gazlarining atmosferaga chiqishiga, atmosfera havosining esa pechga kirishiga 
yo’l qo‘ymaydi. 

---

166 
Shixta solish apparatining turli konstruksiyalari mavjud bo‘lib, ulardan konus 
(12) dan iborat konstruksiyasidir. Bunday konstruktsinon apparat shixtaning 
yirikroq bo‘laklarini pechning devorlari tomon, maydaroq bo‘laklarini esa pechni 
devorlari tomon tushiriladi, shixtaning zichligi pech devorlar tomonida kattaroq, 
modelzida esa kichikroq bo‘ladi. Domna pechida pastdan yuqoriga ko‘tarilayotgan 
gazlarning ko‘pi, odatda, pech devorlari yonidan, oz qismi esa modelzidan o‘tadi. 
Shixtaning yuqorida aytib o‘tilgan tarzda taqsimlanishi gazlarning pech ko‘ndalang 
kesimi bo‘yicha bir tekisda o‘tishiga sharoit yaratadi, natijada rudadan metall ancha 
to‘la qaytariladi. 
Domna pechi koloshnigining yon devoriga truba 
(7
) o‘rnatilgan bo‘lib, 
pechda hosil bo‘ladigan yonuvchi gazlar, karbonat angidrid chang, havo bilan 
kirgan azot va boshqalar aralashmasi ana shu trubadan gaz tozalash apparatiga 
yuboriladi. Bu gazlar aralashmasi domna 
gazi yoki 
koloshnik gazi deb ataladi
. 
Koloshnik gazining pechdan chiqish oldidagi temperaturasi 
300

S
ga yetadi. 
Domna pechining temir-betondan ishlangan og‘ir fundamenti bo‘ladi. 
Pechning shaxtasi ana shu fundamentga o‘rnatilgan kolonnalariga tayanch halqa 
(9)
orqali mustahkamlangan. Domna pechining devori 
(13)
yuqori sifatli shamot 
g‘ishtdan terilgan bo‘lib, 15-20 mm qalinlikdagi po‘lat kojux 
(14)
bilan qoplangan. 
Gorn, zaplechik, raspar va shaxta hajmlarining yig‘indisi domna pechining 
foydali hajmi deyiladi.
Hozirgi ba’zi domna pechlarining foydali hajmi 5000 m
3
dan 
oshadi.