O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

Yulaf
Yulaf- birinchi navbatda em-xashak ekini bo'lib, ozuqa sanoatida keng qo'llaniladi. O'rmon zonasida yumshoq iqlimi bo'lgan hududlarda tarqalgan, Sibir va Uzoq Sharqda ham ekilgan.
Javdar
Javdar- muhim oziq-ovqat ekinlari, agroiqlim sharoitlariga nisbatan oddiy bo'lib, u kuzgi bug'doyga qaraganda kamroq issiqlikka muhtoj va suli kabi, kislotali tuproqlarga yaxshi toqat qiladi. Uning asosiy hududi - Rossiyaning Qora Yer bo'lmagan hududi.
Boshqa barcha don ekinlari, jumladan, sholi va makkajo'xori, og'ir iqlim sharoiti tufayli mahalliy o'simlikchilikda keng qo'llanilmaydi. G'alla uchun makkajo'xori ekish Shimoliy Kavkazda to'plangan - tabiiy sharoiti bo'yicha Amerika Qo'shma Shtatlarining mashhur "makkajo'xori kamari" ga o'xshab ketadigan Rossiyaning yagona mintaqasi, mamlakatning qolgan qismida u yashil ozuqa va silos uchun etishtiriladi. . Sholi ekinlari Kuban daryosi tekisliklarida, Volga-Axtubinskaya tekisligida va Xanka pasttekisligida joylashgan.
Sanoat ekinlari oziq-ovqat mahsulotlari (shakar, oʻsimlik moylari) va koʻplab mahsulotlar ishlab chiqarish uchun qimmatli xom ashyo hisoblanadi. yengil sanoat... Ular agroiqlim sharoitlariga, mehnat va moddiy ko'p talablarga juda talabchan bo'lib, tor joylarda joylashgan. Rossiyada eng mashhur tolali zig'ir tolasi hisoblanadi. Uning asosiy ekinlari mamlakatning Yevropa qismining shimoli-g'arbiy qismida to'plangan. Asosiy yogʻli ekin – kungaboqar mamlakatning oʻrmon-dasht va choʻl zonasida (Markaziy qora yer mintaqasi, Shimoliy Kavkaz) ekiladi. Qand lavlagining sanoat navlarining asosiy ekinlari Markaziy Qora yer mintaqasida va Krasnodar o'lkasida to'plangan.
Kartoshka muhim oziq-ovqat va em-xashak ekinidir. Ushbu madaniyatning ekinlari hamma joyda keng tarqalgan, ammo katta qismi Markaziy Rossiyada, shuningdek, sabzavotchilik rivojlanayotgan shaharlar yaqinida to'plangan. O'simlikchilikning yirik tarmog'i sifatida bog'dorchilik va uzumchilik Rossiyaning janubiy hududlari uchun xosdir.
1.1Chorvachilik tarmoqlarini hududiy joylashtirish
Chorvachilik muhim komponent sanoat yalpi mahsulotining yarmidan kamini beradigan qishloq xo'jaligi. Iqtisodiy inqiroz yillarida ishlab chiqarishning jiddiy pasayishiga qaramay, bugungi kunda Rossiya chorvachilik mahsulotlari ko'lami bo'yicha dunyodagi etakchi mamlakatlardan biridir.
Sanoat 1987 yilda o'zining maksimal rivojlanish darajasiga erishdi, shundan so'ng chorva mollari soni ham, mahsulot ishlab chiqarish hajmi ham qisqara boshladi. Chorvachilik mahsulotlari tannarxining asosiy omili go‘sht hisoblanadi. Uning ishlab chiqarish tarkibida mol va dana go'shti - 39%, cho'chqa go'shti - 34%, parranda go'shti - 24%, qo'zichoq va echki go'shti - 3% ustunlik qiladi. 2007 yilda qoramol, qoʻy va echkilar soni 1940 yilga nisbatan kam edi.
Chorvachilikni rivojlantirish, joylashtirish va ixtisoslashtirish yem-xashak bazasining mavjudligi bilan belgilanadi, bu yerning haydash darajasi, yem-xashak ekinlarining tarkibi, yaylov resurslarining hajmiga bog'liq. Zamonaviy Rossiyaning em-xashak bazasida paradoksal vaziyat yuzaga keldi: rivojlangan mamlakatlarga qaraganda chorvachilik mahsuloti birligiga kaloriya bo'yicha ko'proq em-xashak yig'ib olish, Rossiya doimiy ravishda ularning keskin tanqisligini boshdan kechirmoqda, bu em-xashak xavfsizligining pastligi bilan bog'liq. , ularning tuzilmasining samarasizligi (konsentrlangan em-xashakning kichik ulushi), chorvachilik xo‘jaliklarini yem-xashak bilan ta’minlashda tez-tez uzilishlar, chorva mollarini boqish va boqish tizimi bo‘yicha ilmiy asoslangan takliflarga deyarli butunlay e’tibor bermaslik.