O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

Ijtimoiy iqtisodiy kuchlar qishloq xo'jaligining hududiy tabaqalanishi. Shahar aholisining o'sish sur'atlarini kuchaytirish qishloq xo'jaligini hududiy tashkil etishda va ushbu zona doirasida doimiy o'zgarishlarga olib keladi. Aholisi 250 ming va ayniqsa 500 mingdan ortiq bo'lgan yirik shaharlarning yanada o'sishi qishloq xo'jaligini hududiy tashkil etishning muhim iqtisodiy omilidir.
Qishloq xo'jaligini hududiy tashkil etish omillaridan biri qishloq xo'jaligi mahsulotlarini iste'mol qilish va qayta ishlash joylariga nisbatan qishloq joylarining iqtisodiy-geografik holatining teng emasligidir.
Nihoyat, hududiy tashkil etish omillari qishloq xo'jaligi korxonalarining (ayniqsa, kam tashiladigan mahsulot turlarini ishlab chiqaruvchi korxonalar) transport-geografik joylashuvidir. Avtotransport vositalarining takomillashtirilishi, ixtisoslashtirilgan transport turlari, shu jumladan muzlatgichlar va boshqa qurilmalarning yaratilishi natijasida o'simlik va chorvachilik mahsulotlarini tashish darajasi o'zgarib bormoqda.
Qishloq xo'jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish joylaridan saqlash, qayta ishlash, shuningdek iste'mol qilish punktlariga tashish asosan avtomobil transportida amalga oshiriladi.
Mehnat resurslarining fazoviy lokalizatsiyasi bilan bog'liq xarakterli xususiyatlar turli turdagi qishloq joylarida qishloq aholi punkti.
Mehnat resurslarini miqdoriy baholash ishlab chiqarish jarayonlarini mexanizatsiyalashning ma'lum darajasida o'simlik va chorvachilikning turli tarmoqlarining teng bo'lmagan mehnat zichligi bilan bog'liq.
Ilmiy-texnikaviy jarayonning rivojlanishi va qishloq xo'jaligini sanoatlashtirish (kompleks mexanizatsiyalash) bilan o'simlikchilik va chorvachilikning barcha tarmoqlarida mehnat unumdorligi ortib bormoqda, garchi ko'proq mehnat talab qiladigan ekinlar o'rtasida tirik mehnat xarajatlaridagi farq saqlanib qolmoqda ( rezavorlar, mevalar, sabzavotlar) va kamroq mehnat talab qiladigan ekinlar (donlar). ).
Shunday qilib, tabiiy va iqtisodiy omillarning kombinatsiyasi qishloq xo'jaligining ixtisoslashuvini, shuningdek, dehqonchilik va chorvachilikni tashkil etish usullarini belgilab beradi, bu esa ishlab chiqarish intensivligi darajalarining hududiy tabaqalanishiga olib keladi.