O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

MRS shkalasi bo’yicha hansirashni IV darajasi farqlanadi. 
0-daraja juda kuchli jismoniy zo’riqishda hansirash bo’ladi. 
I-darajada hansirash tekis yo’lda juda tez yurganda va balandlikka 
ko’tarilganda sodir bo’ladi. 
II-daraja tekis yo’lda sekin yursa ham hansirash bo’ladi va bemor 
to’xtashga majbur bo’ladi, dam oladi. 
III-daraja 100 metr yursa hansirash bo’ladi va bemor dam olishga 
majbur bo’ladi. 
IV-daraja tinch holatda hansirash bezovta qiladi, bemorlar 
yurmaydilar va hansirash tufayli uydan chiqmaydilar.
Bemorlarda bronx yo’llarida obstruktsiya borligi tufayli nafas 
chiqarish fazasi uzayadi. Shu fazada quruq, baland xirillashlar eshitiladi. 
Shular bilan birga emfizemaning simptomlari kuchayadi. 
Bemorlarni ko’zdan kechirish
. Bemorlarni ko’zdan kechirganda 
emfizematoz tipida bemorlar ozg’in (24-surat), teri ranglari sarg’ish va 
bronxitik turida bemorlar shishgan bo’ladilar teri 
rangi va lablari ko’kimtir (tsianoz) dir. Bu 
bemorlarda o’pkada gazlar almashinuvi buzilishi 
bilan bog’liq bo’ladi. Ko’krak qafasi shaklini 
o’zgarishi (bochkasimon ko’krak qafasi), 
qovurg’alar 
aro 
oraliqning 
kengayishi, 
qovurg’alar 
gorizontal 
joylashadi, 
o’pka 
ekskursiyasi cheklanadi, kichik qon aylanish 
doirasida gipertenziya bo’lganligi tufayli bo’yin 
venalari pulsatsiyasini ko’ramiz. O’SOKning 
24-surat.
Suratda O’SOKning emfizematoz turi.
63

---

88 
qaysi turi dominantlik qilsa, shu turning klinikasi yaxshiroq rivojlanadi. 
Garchi emfizematoz turi dominantlik qilsa hansirash kuchli va aksincha 
bronxitik turida yo’tal kuchliroq rivojlangan bo’ladi.
Emfizematoz 
turdagi
bemorlarni 
“
pushti 
 
(rozoviy)