O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Kurlov bo’yicha perkutor razmerini aniqlash
. Birinchi taloqni 
yuqori va pastki chegarasi aniqlanadi, keyin uning orqa va old cheti 
aniqlanadi. Perkussiya o’tkazish tartibi bemor on’g yonboshda yotadi 
yoki turgan holatda bo’lishi kerak. Plessimetr barmoq tekshiriluvchi 
zonada paralel ravishda qo’yiladi. Perkussiya yuqoridan pastga 
otkazilganda o’pka tovushi yoki Travbe maydonidagi timpanik 
tovushdan bo’g’iq tovushgacha perkussiya qilinib, plessimetr barmoqni 

---

473 
tashqarisidan aniq tovush tomonidan (timpanik tovush tomonidan) 
belgilanadi. Perkutor zarb sust va sekin bo’lishi kerak. Taloq razmeri 
meyorida bo’lganda bo’g’iqroq perkutor tovush beradi, chunki 
medaning havo shari va Traube maydoni hamda ingichka va chambar 
ichak gazlari yaqin joylashgan. Taloqning yuqori chegarasini aniqlash 
uchun plessimetr barmoqni ko’ndalang yo’nalish bo’yicha, ko’krak 
qafasini chap yon bosh yuza V qovurg’a sathida qoyiladi. Qovurg’alar 
yoki qovurg’alar oralig’i bo’yicha barmoqni ko’ndalang holatini 
saqlagan holda bo’g’iqroq perkutor tovush eshitguncha chap yonbosh 
suyak qanotigacha perkussiya qilib boriladi. Bo’g’iqroq perkutor tovush 
eshitilgan joy taloqni yuqori chegarasi hisoblanadi, meyorda IX 
qovurg’ada yotadi. Dermograf yoki chap qo’l beshinchi barmoq bilan bu 
nuqtani belgilab olib, plessimetr barmoqni chap yonbosh suyagi qanoti 
bo’ylab joylashtirib va o’rta qo’ltiq osti chizig’i bo’ylab qarama-qarshi 
tomonga perkussiya qilinib boriladi (pastdan yuqoriga qarab). Timpanik 
tovushni bo’g’iq tovushga o’tishi demak taloqni pastki chegarasi 
hisoblanadi va bu normada XI qovurg’aga to’g’ri keladi. Taloq 
kengligini topish uchun yuqori va past.ki chegara oralig’i o’lchanadi, bu 
meyorda 4-7 smni tashkil qiladi. 
Taloqni orqa chetini aniqlash
uchun chap X qovurg’ani paypaslab 
topib, umurtqaga birikish joyini topish kerak. Keyin barmoq 
plessimetrni chap umurtqa oldi chizig’iga joylashtiriladi, bunda 
barmoqning o’rta falangasi (o’rta suyagi) X qovurg’aga perpendikulyar 
bo’lishi lozim. Barmoq plessimetrni shunday holatini saqlab, X qovurg’a 
bo’ylab taloq tomon timpanik tovushdan bo’g’iqroq tovushgacha 
perkussiya qilinadi. Bu taloqning orqa cheti hisoblanadi va dermograf 
bilan belgilanadi. Meyorda taloqning orqa cheti chap kurak chizig’idan 
tashqariga chiqmaydi.