O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Taloqni oldingi cheti chegarasini
aniqlash uchun plessimetr 
barmoqni qorinni oldingi chizig’i bo’ylab shunday joylashtirish kerakki, 
bunda barmoq o’rta falangasi kindik chizig’iga perpendikulyar bo’lishi 
kerak. Taloq tomon perkussiya qilib boriladi, kindik va chap X qovurg’a 
kesishish nuqtasidan chap qo’ltiq osti chizig’igacha boriladi. Timpanik 
tovushni bog’iqroq tovushga o’tishi, taloqni old cheti chegarasi 
hisoblanadi. Meyorda bu old qo’ltiq osti chizig’idan tashqariga 
chiqmaydi. Keyin taloqni oldingi va orqa chegaralari oralig’i o’lchanadi, 
va bu 6-8 smni tashkil qiladi. Taloq haddan ziyod kattalashsa old 
chegarasi qovurg’a yoyidan tashqariga chiqadi. Bu holatda tashqariga 

---

474 
chiqqan qismi o’lchanadi. Taloqni Kurlov bo’yicha aniqlangan chegarasi 
kasallik tarixiga kasr chizig’i bo’yicha kiritiladi. 
6 
1
17 
с
M
9 
Bu yerda butun (6) sonlar taloqning qovurg’a yoyidan chiqqan 
qismi. 
Surat (17) bo’g’iqlik uzunligi. Maxraj (9) bo’g’iqlik kengligi . 
Taloqni kattalashganligini yana bir oddiy usul bilan aniqlash 
mumkin. Agar perkussuya vaqtida bemor holati o’ng yonboshga bo’lsa, 
X qovurg’ani chap o’rta qo’ltiq osti chizig’i bilan kesishish joyida xuddi 
jigarni kattaligicha bo’g’iqlik tovushi aniqlansa, demak taloq juda 
kattalashgan (Ragoza simptomi).
Taloqning kattalashuvi qator kasalliklarni asosiy diagnostik 
belgilaridan biridir. Jigar, taloq va limfa tugunlarni birdaniga 
kattalashuvi bazi bir o’tkir va surunkali infektsiyalar, sepsis, infektsion 
endokardit, gemoblastozlar va sistemali immunopatologik kasalliklarda 
uchraydi. Jigar va taloqning kattalashuvi surunkali faol gepatitda, jigar 
tsirrozida, gemolitik anemiyada va moddalar almashinuvi buzilishi 
(yig’ilish) kasalliklarida (Goshe, Nimanna-Pika) uchraydi. Taloqning 
kattalashuvi darvoza va taloq venasi trombozida, taloqda o’sma, kista va 
boshqa mahalliy jarohatlar rivojlansa kuzatiladi. Taloqning juda 
kattalashib 
ketishi 
surunkali 
mieloleykozda, 
osteomielofibrozda 
kuzatiladi va bu bazan qorin bo’shlig’ini katta qismini egallaydi hatto 
kichik chanoqqacha tushishi mumkin.