O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti samariddin elmirzayev

Oilaviy biznes rivojlanishi va uni boshqarish 
 
Birinchi bosqich – 
asoschi davri 
Ikkinchi bosqich – 
birodarlar (aka-ukalar) 
hamkorligi davri 
Uchinchi bosqich – 
Qarindosh urug‘lar (3-
avlod) konfederatsiyasi 
davri 
1. Biznes butunlay asos-
chilar tomonidan egalik 
qilinadi va boshqariladi. 
2. Aksariyat asoschilar 
tashqi maslahatchilar yoki 
biznes hamkorlardan mas-
lahatlar oladi, ammo asosiy 
muhim qarorlarni o‘zlari 
qabul qilishadi. 
3. Biznes muvaffaqiyati 
uchun kuchli majburiyat 
va mos ravishda sodda 
boshqaruv tuzilmasi amal 
qiladi. 
4. Eng muhim masala bu - 
keyingi 
boshqaruvchini 
muvaffaqiyatli tanlash va 
rejalashtirishdir.
1. Egalik va boshqaruv 
asoschilarning 
farzandlariga o‘tadi. 
2. Biznesni boshqarish 
murakkablik kasb etadi. 
3. Birodarlar (aka-ukalar)-
ning o‘zaro ahilligini saqlab 
qolish va biznes jarayon-
larini rasmiy tusda bosh-
qarishga e’tibor qaratiladi. 
4. Oila a’zolari o‘rtasida sa-
marali 
aloqa 
kanallari 
yaratiladi va asosiy bosh-
qaruv lavozimlari uchun 
munosib 
nomzodlar 
tanlanadi. 
1. Biznesga egalik qiluv-
chilar doirasi yanada ken-
gayadi va boshqaruv mu-
rakkablashadi. 
2. Biznesga egalik qilish 
bo‘yicha oilaviy ichki zid-
diyatlar ortishi kuzatiladi. 
3. Umumiy strategiyani 
belgilash va boshqa moli-
yaviy qarorlar qabul qilish 
bo‘yicha 
murakkabliklar 
ortadi. 
4. Kelgusidagi maqsadlarni 
aniq belgilash talab qilinadi 
va oilaviy nizolarni hal 
qilish hamda oldini olishga 
alohida e’tibor qaratiladi. 
Korporativ boshqaruv oilaviy modelida boshqaruv institutlari 
sifatida quyidagilar alohida ajratib ko‘rsatiladi: 
- oilaviy uchrashuv; 
- oilaviy yig‘ilish; 
- oilaviy kengash; 
- oila idorasi; 
- direktorlar kengashi; 
- maslahat kengashi; 
- qo‘mitalar; 
- ijro etuvchi organ (menejment tizimi). 
- yuridik xizmat. 
Oilaviy uchrashuv (family meeting), oilaviy yig‘ilish (family 
assembly) va oilaviy kengash (family council)ning amal qilish 
xususiyatlari va ular o‘rtasidagi farqli jihatlar quyidagi jadvalda 
keltirilgan (2.4-jadval). 

---

48 
2.4-jadval