Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

 
O‘z o‘rningni top 
Agar auditoriyada u yoki bu mavzu bo‘yicha tortishuvlar vujudga kelsa, bu 
usul yordamida muammoning yechimini topish mumkin. Undan ko‘pincha dars-
ning kirish qismida foydalaniladi va o‘tilayotgan mavzuni o‘rganishga turli xil 
yondashuvlar mavjudligi namoyish etiladi. Ta’lim oluvchilarga o‘z fikrini bayon 
qilishga, muloqot ko‘nikmalarini qaytadan tuzatishga imkoniyatlar mavjud 
bo‘ladi. Dars so‘ngida ta’lim beruvchi tomonidan mavzuni o‘zlashtirish 
darajasini baholash aniq amalga oshiriladi. 
- auditoriyaning qarama-qarshi burchaklariga ikkita plakat osiladi. Ularning 
biriga “roziman”, boshqasiga “rozi emasman” degan so‘zlar yozilishi kerak. 
Darsni tashkil etish qoidalari muhokama qilinadi. 
- qaralayotgan muammo yuzasidan o‘z fikrlariga mos keladigan namoyish 
varag‘i yoniga borish zarurligi ta’lim oluvchilarga taklif etiladi. 
-
ulardan o‘z qarashlarini asoslash so‘raladi. Bu paytda bir guruhdan 
ikkinchi guruhga o‘tish ruxsat etiladi va shu tariqa ularning hammasi jalb etiladi. 
-
muammo bo‘yicha fikrlar bildirgan ta’lim oluvchilar ichida munozara 
davomida o‘z nuqtai nazarini o‘zgartirganlar va boshqa guruhga o‘tuvchilar 
bo‘lishi mumkin. Bunday hollarda ular o‘z o‘rnini o‘zgartirish sabablarini 
asoslashi kerak bo‘ladi. 
-
ishtirokchilardan opponentlari ichida muammo yuzasidan eng ishonchli fikr 
aytganlarni aniqlash so‘raladi. 
Menyu 
Yakka tartibda yoki kichik guruhlar bilan ish olib borishni xohlagan ijodkor 
ta’lim beruvchiga “Menyu” usulidan foydalanish tavsiya etiladi. Bunda kichik 
guruhga aniq topshiriq beriladi. Ta’lim beruvchi har bir guruh uchun alohida 
topshiriq tayyorlaydi. Har bir guruh topshiriq oladi va uch daqiqa davomida 
muhokama qilishadi, so‘ngra guruhlardan bittadan vakil ta’lim beruvchi stoliga 
kelishadi va tayyor “Menyu”ni olib qaytishadi. Bu uzun qirqilgan qog‘ozlar – 
“Tillar” bo‘lib, ularda xilma-xil huquq normalari bayon qilingan bo‘ladi. Guruh 
vakili tillarni tanlab oladi va o‘z guruhiga olib keladi, keyin boshqa ta’lim 
oluvchi shu ishni bajaradi va zaruriy materiallar yig‘ilguncha bu holat davom 
etadi. O‘n daqiqa davomida topshiriq muhokama qilinadi va rasmiylashtiriladi. 
Bu jadval qo‘lda tayyorlanishi yoki javoblar og‘zaki bo‘lishi mumkin. Boshqa 
guruh vakillari savollar berishadi, ta’lim oluvchi esa guruh ishlarini, sardor 
faoliyatini baholab beradi. 
Sinkveyn 
Sinkveyn besh qatordan iborat o‘ziga xos, qofiyasiz she’r bo‘lib, unda 
o‘rganilayotgan tushuncha (hodisa, voqea, mavzu) to‘g‘risidagi axborot 
yig‘ilgan holda, ta’lim oluvchi so‘zi bilan turli variantlarda va turli nuqtai nazar 

---

180 
orqali ifodalanadi. Sinkveyn tuzish murakkab g‘oya, sezgi va hissiyotlarni bir 
nechagina so‘zlar bilan ifodalash uchun muhim bo‘lgan malakadir. Sinkveyn 
tuzish jarayoni mavzuni yaxshiroq anglashga yordam beradi.