O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

Ishchi kuchi 
Mehnat 
bozori 
Talab 
(ehtiyoj) 
Taklif 
(miqdor) 
Ish kuchi 
qiymati 
Ishchi kuchi 
Mehnat 
bozori 
Talab 
(ehtiyoj) 
Taklif 
(miqdor) 
Ish kuchi 
qiymati 
3.5-rasm. Boshqaruvning iqtisodiy uslublari 

---

62 
foydaning bir qismini dividend shaklida olish imkonini beradi. 
Veksel 
– 
bir shaxsning ikkinchi bir shaxs oldidagi pul majburiyatini aks 
ettiruvchi qarzdorlik hujjati hisoblangan qimmatbaho qog‘ozdir.
 
Obligatsiya 
– aniq belgilab qo‘yilgan foiz miqdorida yillik daromad 
olish huquqini beruvchi qimmatbaho qog‘oz. 
Kredit kartochkalari 
– 
pul o‘rnini bosuvchi hujjat bo‘lib, ularga egalik qiluvchilar o‘zlari hisob 
raqamlarida bo‘lgan pul miqdoriga tovarlar sotib olishlari mumkin, 
xizmatlar haqini to‘lay oladilar. 
Dividendlar 
aksiyalar uchun 
to‘lanadigan foydaning bir qismidir. 
7. Soliq tizimi 
– davlat g‘aznasini to‘ldiruvchi muhim iqtisodiy 
mexanizm bo‘lib, soliq korxona va fuqarolardan olinadi.
 
8. Mulk shakli 
– mulkka egalikni bildiradi.
 
9. Ijtimoiy ishlab chiqarish bosqichlari 
– ishlab chiqarish, 
mahsulotni ayirboshlash, taqsimlash va iste’mol qilish jarayonida 
insonlar o‘rtasidagi tovar-pul munosabatlari asosini tashkil etadi.
 
III. Boshqaruvning ijtimoiy uslublari 
(3.6-rasm) personalni 
boshqarishda muhim rol o‘ynaydi. Bu uslublar xodimlarning 
jamoadagi o‘rni va mohiyatini, yetakchilarni aniqlash, ularni qo‘llab-
quvvatlash, xodimlarni ishga qiziqtirishni korxona pirovard 
maqsadlari bilan bog‘lash, mehnat nizolarining oldini olish, ular ro‘y 
bergan taqdirda bu nizolarni hal etish imkonini beradi.
Ushbu uslublar quyidagi xususiyatlarga ega: