O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

12.2. Mehnat shartnomalari 
Mehnat shartnomasi 
xodim bilan ish beruvchi o‘rtasida muayyan 
mutaxassislik, malaka, lavozim bo‘yicha ishni ichki mehnat tartibiga 

---

325 
bo‘ysunadigan holda taraflar kelishuvi, shuningdek, mehnat to‘g‘risi-
dagi qonunlar va boshqa normativ hujjatlar bilan belgilangan shartlar 
asosida haq evaziga bajarish haqidagi kelishuvdir. 
Mehnat shartnomasi taraflari 
quyidagilar hisoblanadi: 
–
xodim; 
–
ish beruvchi. 
O‘zbekiston Respublikasining Mehnat Kodeksida mehnat 
shartnomasi tarafi bo‘lgan xodimni ishga qabul qilish qoidalari 
belgilab qo‘yilgan. Chunonchi, ishga qabul qilishga o‘n olti yoshdan 
yo‘l qo‘yiladi. O‘n besh yoshga to‘lgan shaxslar ota-onasidan birining 
yoki ular o‘rnini bosuvchi shaxsning yozma ravishdagi roziligi bilan 
ishga qabul qilinishi mumkin. 
Yoshlarni mehnatga tayyorlash maqsadida umumta’lim maktab-
lari, hunar-texnika bilim yurtlari va o‘rta maxsus o‘quv yurtlari 
o‘quvchilarini o‘n to‘rt yoshga to‘lganlaridan keyin ota-onasidan 
birining yoki ular o‘rnini bosuvchi shaxsning roziligi bilan bolalarning 
sog‘lig‘iga va kamol topishiga ziyon yetkazmaydigan va ta’lim olish 
jarayonini buzmaydigan yengil ishlarni o‘qishdan bo‘sh vaqtlarida 
bajarish uchun ishga qabul qilishga yo‘l qo‘yiladi. 
O‘n sakkiz yoshga to‘lmagan shaxslarni ishga qabul qilishda 
amaldagi qonunchilikda ular mehnatidan foydalanishda qator 
cheklashlar belgilab qo‘yilgan. Ya’ni o‘n sakkiz yoshga to‘lmagan 
shaxslar mehnatidan shu toifa xodimlarining sog‘ligi, xavfsizligi yoki 
axloq-odobiga ziyon yetkazishi mumkin bo‘lgan mehnat sharoiti 
noqulay ishlarda, yerosti ishlarida va boshqa og‘ir ishlarda foydalanish 
taqiqlanadi hamda ularning normadan ortiq og‘ir yuk ko‘tarishlari va 
tashishlariga yo‘l qo‘yilmaydi. Man etilgan bu ishlar ro‘yxati hamda 
yuk normalarining chegarasi O‘zbekiston Respublikasi Mehnat va 
aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi, Sog‘liqni saqlash vazirligi 
bilan O‘zbekiston Kasaba uyushmalari Federatsiyasi Kengashi ish 
beruvchilarning vakillari maslahatini olgan holda belgilab qo‘yadilar. 
Ishga qabul qilishni g‘ayriqonuniy ravishda rad etishga yo‘l 
qo‘yilmaydi.