O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

3. Jamoa shartnomalari mehnat munosabatlari barqarorligini 
ta’minlashga qaratilgan. 
Mehnat 
bozorida 
taraflarning 
o‘z 
manfaatlari va maqsadlari mavjud bo‘lib, mehnat bozori subyektlari 
bo‘lgan xodimlar va ish beruvchilar o‘zaro munosabatlarda
nizolarga yo‘l qo‘ymaslik kafolatini bera olmaydilar, albatta.
O‘zbekiston Respublikasining Mehnat Kodeksiga muvofiq mehnat 
munosabatlari subyektlari — ish beruvchi va xodimlar jamoa 
shartnomasi mazmuni va tuzilishini mutlaqo erkin belgilay oladi. 
Shunday bo‘lsa-da, amaliyotda jamoa shartnomasiga ish beruvchi va 
xodimlarning quyidagi masalalar bo‘yicha o‘zaro majburiyatlari 
kiritilishi mumkin (12.1-rasm). 

---

322 
 
 
Mehnatga haq to‘lash tartibi va shartlari tizimi 
Mehnatga haq 
eng avvalo to‘lash shakli, miqdori, nafaqalar, kompensatsiyalar, 
qo‘shimcha to‘lovlarni qamrab oladi. Shuningdek, jamoa shartnoma-
sida narxlarning o‘zgarib borishi, pulning qadrsizlanish darajasi, jamoa 
shartnomasi bilan belgilangan ko‘rsatkichlarning bajarilishiga qarab, 
mehnatga haq to‘lashni tartibga solish vositalarini ham ko‘zda tutadi. 
Xodimlarni ish bilan ta’minlash tizimi. 
Jamoa shartnomasida 
mehnat qilish huquqini amalga oshirish kafolatlari ifoda etilishi lozim. 
Ushbu kafolatlar O‘zbekiston Respublikasining Mehnat Kodeksida 
belgilab qo‘yilgan. Eng avvalo shuni ta’kidlash kerakki, davlatimizda 
har bir fuqaro ish beruvchiga bevosita murojaat qilishi yoki mehnat 
organlarining bepul vositachiligi orqali ish joyini erkin tanlash 
huquqiga ega. 
Mehnat va dam olish ta’tillari tizimi. 
Jamoa shartnomasida ish 
vaqti (shu jumladan, ish vaqtining qisqartirilgan muddati), ish vaqti 
rejimi, ish haftasining turlari, bayram va dam olish kunlari, tanaffuslar, 
ish vaqtidan tashqari ish, ta’tillar (shu jumladan, ijtimoiy ta’tillar) 
ko‘rsatilishi lozim.