O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Jarayonlarining bajarilish muddatlari, ishlarning smenaliligi, ayrim 
operatsiyalarning bajarilish davomiyligi 
qurilish jarayonining asosiy vaqt 
parametrlarini tashkil etadi. Qabul qilingan qarorlar jarayonni bajarishning taqvim 
(kalendar) grafigi (ishlarni bajarish grafigi) ko‘rinishida rasmiylashtiriladi. Bunday 
grafik ikki qismdan iborat: hisob-kitob va grafik. Hisob-kitob qismida 
bajariladigan qurilish jarayonlarining nomlari, bajariladigan zarur ishlarlarning 
o‘lchov birliklari va hajmlari, bu hajmlarga hisob qilingan ishchi va 
mashinalarning mehnat sarflari, qabul qilingan yoki hisoblangan ishlarning 
smenaliligi, har bir jarayon bo‘yicha va butun ish hajmlari yig‘indisi uchun 
ishlarning davomiyligini (soatlarda, smenalarda, kunlarda) hisob-kitob qilish 
(hisoblash) natijasida olingan zveno yoki brigada tarkibi. 
Grafik qismida chiziqli shaklda vaqt miqyosida ayrim jarayonlarni bajarish 
bo‘yicha qabul qilingan yechimlar (qarorlar), shuningdek ularni bajarishning 
o‘zaro bog‘lanishi va birgalikda bajarilishi aks ettiriladi. Grafikda har bir 
jarayonning boshlanishi va tugallanishi umuman olganda bu jarayonning 
davomiyligini ifodalaydi. Birinchi jarayonni (operatsiyani) bajarishning 
boshlanishi bilan oxirgi jarayonning tugatilishi o‘rtasidagi vaqt farqi ishlar 
grafigiga kiritilgan jarayonlar majmuasining umumiy davomiyligini yoki mazkur 
bo‘linma (qamrov, sektsiya, qavat, bino)dagi ishlarni bajarish muddatlarini 
belgilaydi. 
Bunday o‘zaro aloqalarning uchta turi ajratilishi mumkin (2.2-rasm): 

ikki jarayon bir-biri bilan bog‘langan bo‘lib ular bir-birining 
ketidan izma-iz kelib chiziqli ketma-ketlikni hosil qiladi (2.2,a -rasm); 

ikki jarayon umumiy dastlabki hodisaga va umumiy yakunga 
ega, ammo
berilgan intervalda o‘zaro bir qiymatli bog‘lanmagan va interval 
ichida parallel ravishda bajariladi (2.2,b-rasm); 

---

50 

ikki jarayon umumiy dastlabki hodisaga va umumiy yakunga 
ega, 
berilgan intervalda o‘zaro bog‘langan bo‘lib, bir-birini 
muvofiqlashtiradi va sinxron parallel aloqani bog‘lanishni tashkil etadi 
(2.2,v-rasm). 
Qurilishning zamonaviy kontseptsiyasi asosida jarayonlar va ishlar 
majmualarini maksimal darajada birgalikda bir vaqtda bajarish printsiplari yotadi. 
Parallel ravishda kechadigan jarayonlarni bajarish ularni muvofiqlashtirish 
hisobiga erishiladi. Bunda ayrim jarayon- fragmentlarni chiziqli ketma-ketlikda va 
fragmentlar ichida xususiy jarayonlarni parallel bajarilish kombinatsiyasi bo‘lishi 
mumkin, bu ishlarni tashkil etish sxemasi real qurilish loyihasiga mos keladi.