O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Asosiy uskunaning ishlash prinsipi

Asosiy uskunaning ishlash prinsipi

Yuvilgan kazein sitsada 80% gacha suv saqlaydi, asosiy qismi ustki qismini donlarni va oson yo’qotiladi sentrafugalashda yoki presslashda. Bu kazeinni keyingi quritilishini osonlashtiradi. Sentrafuga aylanuvchi baraban tashkil topgan.
Yuvilgan kazein filtrlaydigan xaltalarga solinadi, tayyorlangan, sentrafuga barabaniga solinadigan. Sentrafugaga bir vaqtning ozida 20- 50 kg gacha sirtsa solinadi. Baraban aylanganda suv kazeindan ajraladi va xalta matosidan baraban devoridagi teshiklardan chiqib ketadi va umumiy yig’uvchiga oqib tushadi. Sentrafugalash 5-6 minut davom etadi, bunda deyarli hamma ustki namlik ajraladi, shundan kazein sirtsa tarkibidagi suv 55-60% ga tushadi. Sentrafugalar 100-600 l hajmli baraban, diametri 600-1200, balandligi 400-600 mm, 5 dan 8 kvt gacha. Sirtsani suvsizlantirish uchun yoki vintli presslarni ishlatish mumkin. Kazeinli presslar shunday yasaladiki, bunda presslash yupqa qatlamlarda amalga oshishi kerak. Presslashdan oldin kazein sirtsani serpyankaga solinadi, suv oqishi uchun va keyin presslanadigan xaltalarga solinadi, ularni pressning siquvchi reshsetkasiga qo’yiladi.
Plast qalinligi xalta ichidagi kazeinning 10-12 sm dan oshmasligi kerak.
Press tagiga bir nechta qoplarni ustma – ust joylashtirish mumkin, yog’och prokladkalar bilan ajraatib. Pressning bosimi donlarni holatiga qarab o’rnatiladi; u o’rtacha 100 sm² yuzaga 15-20 kg to’g’ri keladi. 0,5-1 soatdan so’ng donlarni aralashtiridi. Presslash to’g’ri amalga oshirilganda donlar, lekin yopishmaydi. Odatda presslash 2-3 soat
davom etadi, bunda presslashning oxirida suv ajralmaydi. Bundan uzoq vaqt presslash, bakteriyali jarayonlar rivojlanishi bilan xavflidir. Presslashda haroratni 15-18º da ushlab turish maqsadga muvofiqdir.
Presslangan yoki sentrafugalangan kazeinni kazein qirg’ichli mashinada maydalanadi yoki kataklarini o’lchami 4-5 mm li setkadan – otkaziladi. Kazein qirg’ich aylanadigan yog’ochli bunkerdan tashkil topgan, pastki qismi esa metall setka bilan yopilgan. Bu setkadan bunkerga sepiladigan kazein ishqalanadi. Kazein qirg’ichda 50 mm uzunlikdagi valik bilan soatiga 200 kg kazein maydalash bo’ladi. Kazein qirg’ich 560x539 mm asosdan tashkil topgan, balandligi 970 mm, valik uzunligi 400 mm.
2 ta tishli valikdan tashkil topgan maydalagich, qarama-qarshi yo’nalishda aylanadigan. Valiklar tegiga reshetka o’rnatildi. Kazein bo’laklari valik tishlari bilan ushlab qolinadi, maydalanadi va reshetka orqali eziladi. Bunday maydalagichning ishlab chiqarish quvvati 240 kg/soat, o’lchamlari mm da: uzunligi 650, eni 525, balandligi 970.
Zavodlarda yuqori yog’likka ega bo’lgan kazein sirtsani Sheveleva usuli bilan qayta ishlanadi. Buning uchun kazein sirtsa markaziy zavodda 1-2 marta yuviladi 3 barobar ko’p suv bilan, 10-12º da. Suvning ishqorligi 2-3̊ dan oshmasligi kerak. Kazein yuvilgan suv bilan birgalikda ejektordan chiqishdagi harorat 55º. Ejektorlash vaqtida sirtsa va suv aralashmasi aralashtiriladi, donlarning ejektorga bir xilda kelishini ta’minlash uchun. Ejektorlash natijasida kazein yog’ining bir qismini yo’qotadi. Ejektorlash nihoyasiga yetayotganda kazein 2 marta 25-30 va 10-12º haroratlarda yuviladi. Oxirgi qayta ishlash oddiy bo’ladi.