O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo‐texnologiya instituti “menejment va kasb ta’limi” fakul’teti

Anemiya
ning 
oqibat-
lari:
• Gemoglobin etishmovchiligi va gipoksiyaga (hujayralarga
kislorodning kerakli miqdorda etib bormasligi) olib keladi
• Bolalar odatda jismoniy va aqliy rivojlanish borasida o‘z 
tengqurlaridan orqada qoladilar, ular tez-tez xastalanib 
turishlari mumkin
• Homilador ayollar vazni etarli bo‘lmagan zaif bola 
tug‘adi, ayrim hollarda anemiya onalar o‘limiga olib 
kelishi ham mumkin
• O‘zbekistonda homilador ayollarning 80%, tug‘ish 
yoshdagi ayollarning 60% va 57% bolalar anemiyadan 
aziyat chekishmoqda

---

76 
 
 
 
3. Ovqatdan zaharlanish va uning belgilari. 
Zaharlanish 
bakterial 
va 
bakteriyasiz
 turlariga boʻlinadi. 
 Bakterial zaharlanish turiga 
salmonellyoz
 kiradi. Bu salmonellalar tushgan ovqatni 
eganda  rivojlanadi.  Bu  ovqat  turlariga  goʻsht,  tuxum,  sut  mahsulotlari  kiradi.  Bundan 
tashqari  pichoq  taxtalar,  stollarda,  qoʻlda  bu  mikroblar  boʻlishi  mumkin.  Ular  pashsha, 
sichqon, kalamush, it, mushuk orqali ham yuqadi. Zaharlanish belgilari: bir kun oʻtkach 
oʻt  rufagi  atrofida  ogʻriq  paydo  boʻladi,  qusadi,  ich  ketadi,  bosh  ogʻriydi,  tirishishadi, 
sovuq ter bosadi. 
Botulizm. 
Tabiatda keng tarqalgan botulinus tayoqchasi bilan zararlangan ovqatni 
iste'mol  qilish  orqali  odam  oʻtkir  zaharlanadi.  Odam  zaharli  qonservalar,  qoʻziqorin, 
tuzlangan  baliq,  dudlangan  mahsulotlar,  goʻsht  orqali  yuqadi.  Bir  necha  soat  oʻtgach 
zaharlanish  belgilari  paydo  boʻladi:  muskullari  boʻshashadi,  koʻzi  yaxshi  koʻrmaydi, 
ogʻzi quriydi, nutqi buziladi,  yutishi qiyinlashadi, nafas olishi qiyinlashib, bemor halok 
boʻlishi mumkin.  
Stafilokokk
lardan  zaharlanish.  Terisiga  yara  chiqqan,  angina,  qonvyuktivit  bilan 
ogʻrigan  kishilar  infektsiya  tashuvchi  boʻladilar.  Odamning  tomogʻida,  burun  shilliq 
qavatida,  terida,  ichagida  kasallik  mikroblari  boʻladi.  Bu  mikroblar  sut,  baliq, 
mahsulotlarida, sabzavotlarda boʻladi. Bunda odam qusadi, qorinda ogʻriq paydo boʻladi, 
harorat koʻtariladi. 
Dizentiriya.
 Dizentiriya tayoqchalari orqali yuqadi. Asosan iflos qoʻl orqali oʻtadi 
va nihoyatda yuqumli hisoblanadi. Bola tez suv yoʻqotadi, harorat koʻtariladi, ich ketadi 
va ba'zida qon aralash boʻladi.  
•