O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent moliya instituti sanjar Sobirjonov

 
3-§. Kengash – muloqotlarning bir turi 
Ish  yuzasidan  kengashlar
(majlislar
)  –  ishlab  chiqarish,  boshqaruv 
masalalari  va  boshqa  muammolarni  birgalikda  muhokama  qilish,  axborotni 
o‗rtoqlashish,  vaziyatni  tahlil  etishning  muhim  shakli,  shuningdek,  boshqaruvga 
oid  karorlar  ishlab  chiqish  va  qabul  qilish  usulidir.  Bunday  majlislar  boshqaruv 
faoliyati  jarayonida  g‗oyat  muhim  tadbir  bo‗lib,  maqsad  va  shakllari  jihatidan 
g‗oyat  xilma-xildir.  Boshqaruv  faoliyatining  boshqa  turlariga  nisbatan  ish 
yuzasidan  kengash (majlis)larning afzalligi quyidagilardan iborat: 
- muhokama davomida muammoni hal etishga xilma-xil yondashuvlar taklif 
etiladi va muhokama qilinadi; 
-  kengash  qatnashchilari  o‗rtasidagi  mas‘uliyat  va  hamjihatlik  namoyon 
bo‗ladi va kuchayadi; 
- odatda kengash qatnashchilariga muammolar xususidagi fikrlarini bemalol 
aytish imkoniyati beriladi; 
-  qarorlarni  ishlab  chiqish  jarayonida  kengash  qatnashchilarining  fikr  va 
bilimlaridan foydalaniladi; 
- asoslangan qarorlar qabul qilish uchun sharoit yaratiladi. 
  Ish yuzasidan  kengashlarning kamchiliklari: 
-
 
qabul etiladigan qarorlar uchun kim javobgarligi aniq  bo‗lmaydi; 
-
 
menejerlardek kuchli shaxslarning qarorlar sifatiga ta‘siri katta va foydasi 
bo‗ladi; 

---

70 
 
-
 
boshqaruv  faoliyatining  boshqa  turlariga  nisbatan  kengashlarni  tayyorlash 
va  o‗tkazishga  ko‗proq  vaqt  ketadi;  savol-javoblarning  natijalaridan  ma‘lum 
bo‗lishicha, menejerlar boshqaruv pog‗onalariga qarab, o‗z vaqtining 50,60,70 va 
hatto 80 foizini kengash va konferensiyalarda o‗tkazadilar.
 
Achinarlisi  –  ko‗pgina  kengashlarning  samaradorligi  juda  past.  Buning 
sababi shuki, aksariyat hollarda kengashlarga qoniqarli tayyorgarlik ko‗rilmaydi va 
ular yaxshi uyushtirilmaydi, mohirona o‗tkazilmaydi, muhokamaga chuqur yakun 
yasalmaydi, ayrim hollarda kengashlar juda cho‗zilib ketadi. Ba‘zan hatto mutlaqo 
keraksiz kengashlar chaqiriladi. 
O‗tkaziladigan kengashlarning yuqori iqtisodiy samaradorligini (S) o‗lchash 
va ta‘minlash muhim vazifadir, buni quyidagi formula bilan ifodalash mumkin: 
S=D – H  
Bunda S – samaradorlik; 
D – daromad; 
H –
 harajat, so‗m. 
Ba‘zibir  kengashlarning  natijalarini  pul  tarzida  o‗lchashning  iloji  va  hatto 
zarurati ham yo‗q. 
Ijobiy tafovutga erishilgan taqdirda, ya‘ni harajatga nisbatan ko‗proq natijaga 
erishilgan  taqdirda  kengashni  samarali  deb  hisoblash  mumkin