O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent moliya instituti sanjar Sobirjonov

 
2-rasm. Kommunikatsiyalar samarasizligi sabablarining tasnifi 
Ахборот юборувчига боғлиқ 
бўлган сабаблар 
Ахборот олувчига боғлиқ 
сабаблар 
Хабар 
мантиқидаги 
нуқсонлар 
“
муқобил алоқа”ни 
ташкил этишдаги 
камчиликлар 
Хабарнинг муҳимлигини 
тушунмаслик 
Хотиранинг 
заифлиги 
Онгнинг 
нотўғрилиги 
Стереотиплардан 
фойдаланганлиги 
Диққатсизлик 
ва қизиқмаслик 
Фактларга 
эътиборсизлик 
Савол бериш, 
тинглаш қобилияти 
етишмаслиги 
Сафарбар 
этувчиликнинг йўқлиги 
Фзаро 
муносабатларни
нг нохушлиги 
Хабар 
олувчининг 
қобилиятини 
менсимаслик 
Новербал 
коммуникациялар
ни етарлича 
баҳоламаслик 
Аввал бошдан 
нотўғри фикрда 
бўлиш 
Samarasiz kommunikatsiyalar 
sabablarining tasnifi
 

---

62 
 
Ko‗pincha  rahbarlar  xodimlarning,  quyi  va  o‗rta  bo‗g‗in  rahbarlarining 
korxonadagi  ishlarning  ahvolidan  xabardor  bo‗lib  turish  istagiga  mensimay 
qaraydilar. Holbuki, tadqiqot natijalariga ko‗ra, xodimlar oshkoralik, xabardorlikni 
mehnat  unumdorligiga  ta‘sir  qiluvchi  ma‘naviy  omillar  orasida  2-3-  o‗rinlarga 
qo‗yadilar. 
Ongning  holati  insonning  ro‗y  berayotgan  voqealarga,  tevarak-
atrofidagilarga  munosabatini  belgilaydi.  Bu  holat  ish  yuzasidan  muloqotdagi 
foydali  harakat  koffitsientining  pastligiga  sabab  bo‗lib,  olinayotgan  axborotga 
salbiy  munosabatda  ko‗rinishi  mumkin,  buning  zamirida  eski  oqibatlar  yotgan 
bo‗ladi. Natijada xabar soxta tarzda idrok etiladi, uning natijasi pasayadi. 
Yangilikka bir qarashda shubhalanuvchi kishilar ham bo‗ladi. Ana shularning 
shubha-gumonlari ham kommunikatsiyalarni qiyinlashtirishi mumkin. 
Kommunikatsiyalarni 
kommunikatsiyaviy  jarayon
  deb  bilmoq  kerak.  CHunki 
ular  odamlar  o‗rtasida  axborot  almashish  tamoyillari  qonuniyatlarini  aks  ettiradi, 
hodisa  sifatida  esa  odamlar  o‗rtasidagi  o‗zaro  muloqot  me‘yorlari  (qoidalari, 
yo‗riqlari, ko‗rsatmalari)dan iborat bo‗ladi. 
Kommunikatsiya  jarayonida  axborot  bir  sub‘ektdan  ikkinchisiga  o‗tadi. 
Ayrim  shaxslar,  guruhlar  va  tashkilotlar  ana  shunday  sub‘ekt  bo‗lishi  mumkin. 
Quyidagi kommunikatsiya toifalari mavjud: 
-
 
tashkilot va tashqi muhit o‗rtasidagi kommunikatsiyalar; 
-
 
bo‗linmalar o‗rtasidagi kommunikatsiyalar; 
-
 
ishlab  chiqarish  va  boshqaruv  darajalari  bo‗yicha  bo‗linmalar  ichidagi 
kommunikatsiyalar; 
-
 
shaxslar orasidagi kommunikatsiyalar; 
-
 
norasmiy kommunikatsiyalar. 
Kommunikatsiyalar istalgan natijaga erishish uchun taklif, fikr aytish, ishora 
qilish  yoki  his-tuyg‗ular  izhori  tarzida  og‗zaki  yoki  boshqa  shaklda  (xat  yozish, 
xatti-harakat, imo-ishora,gap boshlash va shu kabilar orqali) amalga oshiriladi  

---

63 
 
Kommunikatsiya  jarayonida  uning  qatnashchilari  ko‗radigan,  eshitadigan, 
sezadigan  bo‗lishlari  hamda  muayyan  ko‗nikmalarga  va  o‗zaro  tushuna  olish 
qobiliyatiga ega bo‗lishlari lozim. 
Boshqarish  uchun  shaxslararo  kommunikatsiyalar  muhim  ahamiyatga  ega 
bo‗ladi,  chunki  ko‗pgina  boshqaruv  vazifalari  odamlarning  bevosita  muloqoti 
orqali  hal  etiladi.  Buni  bir  necha  bosqichdan  iborat  jarayon  deb  bilmoq  kerak(