O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi toskent davlat iqtisodiyot universiteti

T.Kampanella  Neapol (Italiya)  mehnatkashlarining  qashshoqligini  ko'rgan. 

U  o'zining  «Oftob  shahri»  (1602  y.  yozilgan,  1623  yilda  chop  etilgan)  kitobida 

zolimlarning shohona hayotini tanqid qiladi, u ham T.Mor kabi, bu tengsizlikning 

asosiy  sababi  xususiy  mulkchilik,  deydi.  U  kelajak  jamiyat  to'g'risidagi  o'z 

tasavvurini  ham  beradi,  ular  T.Morga  o'xshash:  ijtimoiy  mulkchilik  mavjud, 

hammaning  mehnat  qilishi  zarur,  mashina  mehnati  tufayli  ish  kunlari  cheklangan 

(4  soat),  aqliy  mehnat  jismoniy  mehnat  bilan  almashtirib  turiladi,  bunda 

hunarmandchilik,  chorvachilik  va  dehqonchilik  bilan  nisbatan  tekis  shug'ullanish 

shart  qilib  qo'yiladi,  tekis,  pulsiz  taqsimot  amalga  oshiriladi.  U  faylasuf,  shoir, 

siyosiy  arbob  bo'lgan,  keyinchalik  esa  (1582)  rohib  bo'lgan.  Ispaniya 

bosqinchilariga qarshi isyon uyushtirgani uchun kamoqqa olingan, 27 yil kamoqda 

yotib,  falsafa,  falakiyot,  siyosat,  medisinaga  oid  o'nlab  asarlar  yozgan.  Uning 

«Oftob  shahri»  asari  dengizchining  hikoyasi  shaklida  berilgan.  Yangi  jamiyatda 

olim  kohinlar  tabaqasi  tomonidan  boshqariluvchi  ideal 

jamoa  bo'ladi,  xususiy  mulk  va  oila  bo'lmaydi,  bolalar 

davlat  tomonidan  tarbiyalanadi,  fan  va  maorif  taraqqiy 

etadi (Galileyni himoya qilgan).  

Faylasuflarning 

bergan 

bahosiga 

ko'ra, 

bu 

olimlarning  jamiyati  «xomaki  ishlangan»  «qo'pol 

kommunizm»dir. 

Ular  asosan  hunarmandchilik  va 

dehqonchilikka asoslangan tenglashtirish xususiyatiga ega. 

Ammo  shunisiga  e'tibor  beringki,  bu  kishilar  har  jihatdan 

ta'minlangan, 

bilimli 

davlat 

arbobi 

bo'lganlar, 

kommunistik 

jamiyat 

g'oyasi 

K.Marks 

va 

F.Engelslarninggina g'oyasi emasligini ham eslatib o'tish zarur. Xayoliy sosializm 

to'g'risidagi dastlabki g'oyalar