O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo – texnologiya instituti “tasdiqlayman”



Download 55,53 Kb.
bet6/15
Sana14.02.2023
Hajmi55,53 Kb.
#911033
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15
Bog'liq
Toshkent kimyo texnologiya instituti tasdiqlayman -fayllar.org

2

O



katalizatorlari tayyorlash uchun kerakli reaktivlar, idishlar, 

asbob uskunalar: 
1 molyarli Ni (NO
3
)

2


eritmasidan -425 ml;
1 molyarli Ni (NO
3
)

3


eritmasidan -490 ml;
25 %-li ammiak eritmasidan - 715 ml; 
Fenolftalein eritmasi yoki indikator qog’oz; 5 l farfor stakan, maxanik aralashtirgich
to’plami. 


Ishdan maqsad: cho’ktirish usuli yordamida nikel katalizatorlarini tayyorlash
texnologiyasini o’rganish. 


Ish yuzasidan nazariy ma’lumotlar: cho’ktirish usuli yordamida 80%-ga
yaqin katalizatorlar tayyorlanadi. Bu usul katalizatorlar va katalizator tashuvchilarni 
g’ovaksimon strukturasi va ichki yuzasi o’lchamlarini har hil kattaliklarda o’zgartirish
imkonini beradi. Cho’ktirish usulini texnologik kamchiliklari ham bor, bu usulni 
qo’llanganda reaktivlar ko’p sarflanadi va oqova suvlar miqdori ko’payadi. Cho’ktirish
usuli yordamida katilaztorlar tayyorlashni umumiy texnologiyasini quyidagi ikki A, B 
sxemalar orqali ifodalash mumkin:



ERITISh
ChO’KTIRIShFILTRLASh ChO’KMA YuVISh→ 


QURITISh
QIZDIRISh→ MAYDALASh→ ShAKL BERISh 




ERITISh
ChO’KTIRIShFILTRLASh ChO’KMA YuVIShShAKL 


BERISh
→ 


KATALIZATORNI 

QO’RITISh
→ 


KATALIZATORNI 

QIZDIRISh 
A-cho’ktirilgan kataliztorga quruq holatda shakl berish usuli. 
B- cho’ktirilgan kataliztorga nam holatda shakl berish usuli.
Sxemadan ko’rinib turibdiki, cho’ktirish usulining birinchi bosqichi erish 

jarayonidir. Erish –bu qattiq fazaning suyuq fazaga o’tish jarayoni. Erigan va qisman


dissotsiatsiyalangan holatda molekulalarning xarakati va kimyoviy faolligi oshadi. 
Sanoatda bu usul bilan katalizator tayyorlashda toza qattiq moddalar, asosan tuzlar
suvda eritilidai, tuzlarning eritmaga o’tishi keyingi bosqichda boradigan kimyoviy 


8
reaktsiyalarni tezlashtiradi. Erish jarayonining o’rtacha tezligini quyidagi formula 


yordamida hisoblanadi:


Bu erda b-diffuzion chegara qatlamining qalinligi; 

F
ur-

vaqt davomida o’rtacha erish yuzasi;

S
r-


to’yingan eritmaning kontsentratsiyasi; 

S

o


-asosiy eritma massasida erigan moddaning o’rtacha
kontsentratsiyasi;

β- suyuq fazadagi massa almashinish koeffitsienti 


Erish jarayonini aralashtirish orqali tezlashtirish mumkin. Aralashtirish b ni 

kamaytiradi va qattiq zarrachalarni suyuq fazada bir tekis taqsimlanishiga olib keladi.


Erishni tezlashtiruvchi yana bir omil bu temperaturadir. Harorat ko’tarilishi bilan 
suyuq fazaning qovushqoqlini kamayadi, diffuziya koeffitsienti D ning qiymati oshadi.
Ko’pchilik moddalarning eruvchanligi xarorat ta’sirida tezlashadi, masalan: xloridlar, 
nitratlar, ammoniy tuzlar. Lekin Na
2
SO

4
, K

2
SO
4

,MgSO
4


Na

2
CO


3

,NaPO
4


tuzlarining 

eruvchanligi harorat ko’tarilishi bilan avval tezlashadi, keyin sekinlashadi va ma’lum


bir temperaturaga ko’tarilganda umuman erimaydi. 
Eruvchanlikni yanada tezlashtirish uchun reaktsiya uchun ishlatilayotgan 

dastlabki moddalarni maydalash kerak.


Cho’ktirish - bu reaktsiyaga kirishayotgan dastlabki komponentlar eritmalarini 

bir-biriga qo’yish natijasida sodir bo’ladigan kimyoviy reaktsiya natijasida qattiq


fazani (cho’kmani) hosil bo’lish jarayonidir. Erigan moddalarning cho’kmaga o’tishi - 
ikki jarayonining umumlashishi, ya’ni kristallarni paydo bo’lishi va ularni o’sishi yoki
gelsimon zarrachalarni kattalashishi natijasida sodir bo’ladi. 
Tayyorlanadigan katalizatorlarning xususiyatlariga qarab, cho’ktirish jarayoniga 

ma’lum talabalar qo’yiladi: cho’kma to’liq cho’kishi, cho’kma tarkibida qo’shimcha


aralashmalar bo’lmasligi, cho’kkan qattiq fazaning tozalik darajasi yuqori bo’lishi, 
reaktsiyaga kirishayotgan dastlabki moddalarning tarkibi o’zgarmasligi, cho’ktiruvchi
modda arzon bo’lishi kerak. 
Ajraladigan cho’kmaning tabiatiga (dispersligi, g’ovakligi, zarrachalarni shakli) 

cho’ktirish temperaturasi, muhitning vodorod ko’rsatkichi rN. Eritmaning tarkibi,


kontsentratsiyasi, eritmalarni quyish tartibi, aralashtirish tezligi va boshqalar ta’sir 
etadi.


Download 55,53 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish