O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo – texnologiya instituti “tasdiqlayman”

Ish bajarish tartibi: 3-4 mm kattalikdagi aktivlashtirilgan ko’mir (AK)- sanoat
mahsulotidir. AK tarkibida minerallar aralashmalar qoldig’i bo’lganligi sababli, unga 
nitrat kislotasi va ishqor bilan ishlov beriladi. Buning uchun farfor stakanga kerakli
miqdordagi AK solinadi va ustiga 1:1 nisbatda kimyoviy toza nitrat kislotasi qo’yiladi 
va mo’rili shkafda 5-6 soat suv bilan yaxshilab yuviladi va nitrat ionli yo’qligi
difenilamin qo’shish orqali aniqlanadi. Tozalangan ko’mir quritish shkafida 110-120
0
S

temperaturada quritiladi, so’ngra kaltsiy xlorid solingan eksikatorda xona xaroratida

sovutiladi. Sovitilgan ko’mirni byuksga solinadi va qopqog’i berkitilgan holda

saqlanadi. 

---

7

Qo’llanilishidan avval, tozalangan ko’mirga qo’shimcha ishlov beriladi, ya’ni
uni adsorbtsion gaz va suvdan tozalanadi. Buning uchun ko’mirni Vyurts kolbasiga 
solinadi, kolbani suv nasosiga ulanadi va suv bug’i kondensati tugaguncha elektr
plitasi yordamida qizdiriladi. Qizdirish vaqtida ko’mirni aralashtirish uchun kolbani 
biroz silkitib turiladi. Shundan keyin shlifli idishga solinadi va vakuum eksikatorda
sovutiladi. 


Nazorat savollari 
1. Asosiy tashuvchi xarakteristikasi. 
2. Adsorbtsiya jarayoni deb nimaga aytiladi?
3. Tajriba uchun qaysi reaktivlardan foydalaniladi 
4. Nima uchun ko’mirni kolbaga solib suv nasosiga ulanadi?
5. Katalizator tashuvchilar turlari 
6. Katalizator aktivligini pasaytiruvchi moddalar va ularning turlari
7. Aktivlik nima bilan xarakterlanadi 
8. Neft maxsulotlarini tozalashda qo’llaniladigan katalizator.


2-LABORATORIYa IShI 


ChO’KTIRISh USULI BILAN NIKEL KATALIZATORLARINI TAYoRLASh

50 garamm Ni, Al