O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo – texnologiya instituti “tasdiqlayman”

Laboratoriya mashg’ulotlarini bajarishda texnika 

xavfsizligiga rioya qilish qoidalari 
Organik moddalar, erituvchilar, oson yonuvchan tez yonuvchan birikmalar bilan 
ish olib borilganda qo’yidagi qoidalarga qat’iy amalda rioya qilinishi zarur:
a) Organik moddalar oson yonuvchan va shunga o’xshash xususiyatlarga ega 
birikmalarni olovga yaqin bo’lgan joyda saqlash mutlaqo mumkin emas;
b) Laboratoriya tajribasi o’tkaziladigan qurilmani yig’ganda gaz va bug’ 
holatidagi organik moddalar chiqmasligi uchun uskunani zichligini (germetikligini)
ta’minlash kerak; 
v) Tez alangalanuvchi (benzin, erituvchilar va boshqalar)ni yopiq holdagi isitgich
(plita) yoki suv hammomida qizdirish zarur; 
g) Yong’inni oldini olish choralarini ko’rish lozim. Agarda organik moddalar
yonsa suv bilan o’chirmaslik kerak. Yonayotgan organik moddani, kislotali o’t 
o’chirgichlar bilan yoki qum, kigiz yordamida o’chirish zarur.

Elektr dastaklar va uskunalar bilan ishlash qoidalari. 
1) Tez alangalanuvchi moddalar va erituvchilar bilan laboratoriya 
mashg’ulotlrini olib, borishda ishlaganda ochiq holdagi elektr simli asboblardan
foydalanish taqiqlanadi. 
2) Elektr asboblardan yong’in chiqqan holatda ularni asbestli mato yoki o’t
o’chirgichlardan foydalanib o’chirish zarur. 
3) Elektr asboblaridan foydalanib bo’lingandan so’ng, ularni elektr tarmog’idan
zudlik bilan uzib qo’yish talab etiladi. 


Gaz holdagi moddalar bilan ishlash qoidalari

. 
1) Gaz bilan to’ldirilgan balon, idishlar tashqi issiqlik ta’siridan saqlanishi kerak. 
2) Yonuvchan gazlar bilan ishlaganda zich yopilgan (germetik) yopiq va olovdan
saqlangan bo’lishi kerak. 
3) Qullaniladigan standart gaz balonlarini maxsus ko’rsatilgan joylarda saqlanishi
kerak.

Zaharli moddalar bilan ishlash qoidalari

. 
1) Erituvchi va uchuvchan zaharli moddalar bilan laboratoriya mashg’ulotlari 
havo tortuvi (ventilyatsiya) shkaflarida olib borilishi kerak.
2) Erituvchi va zaharli moddalar bilan ishlashda kuyish xavfidan extiyot bo’lish 
zarur. Ularni to’kilishi va sachrashiga yo’l qo’ymaslik kerak.
3) Zaharli moddalar turgan idishdan ularni faqat pipetka yordamida tortib olish 
kerak. Og’iz yordamida so’rib olish ta’qiqlanadi.