O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo – texnologiya instituti “tasdiqlayman”

Ishni bajarish tartibi: Idishga (reaktor) sirka kislota, temir metali, xrom
oksidi (CrO
3
) va paramolibdat qo’shiladi. Bu moddalar Fe-Cr+Fe=0,5-0,95; Fe-

Cr+Mo=1/2,3-3.0 nisbatlarda olinadi. So’ngra katalizator aralashmasi

aralashtirilgan holda 60-100
0
S gacha pasta xosil bo’lgunga qadar 500-550

0
S da

termik qayta ishlov beriladi. Termik qayta ishlash mahsulotlariga suv, SO
2
, sirka 

kislota bug’lari, sirka kislota bug’lari,

Tajriba 1. 400 ml 10%-li sirka kislotaga 10 gr temir, 92,7 g 
paramolibdatom ammoniy va 50 ml 6%-li xrom oksid eritmasi solinadi.
Aralashma 90
0
S da pasta xolatga kelguncha bir necha soat aralashtiriladi. So’ng 

aralashma 500

0
Sda quritiladi, toblantiriladi va formalanadi. Xosil bo’lgan 

katalizator tarkibi Fe-0,85, Cr-0,15, Mo-2,5 (Fe/Cr+Fe=0,85; Mo/(Fe+Cr)=2,5)

Nazorat savollari 
1. Metanoldan formaldegid olishning qanday usullarini bilasiz? 

---

16

2. 400 ml 10%-li sirka kislotaga 10 gr temir, 105 g ammoniy paramolibdat
va 95ml 6%-li xrom oksid eritmasi qo’shing. Xosil bo’lgan katalizator 
tarkibini aniqlang.
3. 400 ml 10%-li sirka kislotaga 10 gr temir, 74,1 g ammoniy paramolibdat 
va 50 ml 6%-li xrom oksid eritmasi qo’shing. Xosil bo’lgan katalizator
tarkibini aniqlang. 
4. 200 ml 10%-li sirka kislotaga 5 gr temir, 52,5g ammoniy paramolibdat va
47,5 ml 6%-li xrom oksid eritmasi qo’shing. Xosil bo’lgan katalizator 
tarkibini aniqlang.
5. 300 gr katalizator tayyorlash uchun kerakli reagentlarni hisoblang? 
6. Oksidlanish – qaytarilish reaktsiyalarga va katalizatorlariga misollar
keltiring. 
7. Halq xo’jaligidagi katalizatorlarning tutgan o’rni.
8. Katalizator ishlab chiqarishning asosiy jarayonlari 
9. Katalizator tadqiq qilish usullari
10. 150 gr katalizator tayyorlash uchun kerakli reagentlarni hisoblang?