Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkеnt moliya instituti

5.3.Forvard shartnomalarining mohiyati va ularda aktivlarning forvard 
narxini aniqlash usullari  
Forvard  shartnomalari  bu  birjadan  tashqarida  tuziluvchi,  kelajakda  bazis 
aktivni  yetkazib  berish  haqidagi  tomonlarning  kelishuvidir.  Shartnoma  shartlari 
bitimni tuzish paytida kelishib olinadi. Shartnoma ana shu kelishib olingan shartlar 
boʻyicha belgilangan muddatlarda amalga oshiriladi. 
Qoidaga  koʻra  forvard  shartnomasi  kerakli  aktivlarni  haqiqatda  sotish  yoki 
sotib  olishni  amalga  oshirish  va  xaridor  hamda  sotuvchilarni  narxlarni  salbiy 
oʻzgarishlaridan sugʻurtalash maqsadida tuziladi. 
Forvard  shartnomalarini  ijro  etish  majburiy  hisoblanishiga  qaramay 
kontragentlar uni amalga oshmay qolishidan sugʻurtalanmagan, bunday holatlarga 
tomonlardan  birining  bankrotligi  yoki  insofsizligi  ham  sabab  boʻlishi  mumkin. 
Shuning uchun shartnoma  imzolangunga qadar  hamkorlar bir birlarining toʻlovga 
layoqatliklari va obroʻ eʼtiborlari haqida toʻliq maʼlumotga ega boʻlishlari lozim.  
Shartnomani  tuzishda  tomonlar  bitim  amalga  oshiriladigan  narxni  kelishib 
olishlari  lozim  boʻladi.  Ushbu  narx  yetkazib  berish  narxi  deyiladi  va  forvard 
shartnomani amalga oshirish davrida oʻzgarishsiz qoladi. Forvard shartnoma bilan 
aloqador  forvard  narx  tushunchasi  ham  bordir.  Maʼlum  bir  davr  uchun  bazis 
aktivning  forvard  narxi  deb  –  forvard  shartnomani  tuzish  davrida  unda  belgilab 
qoʻyilgan  narx  tushiniladi.Forvard  narxni  aniqlashning  bir  necha  xil  usullari 
mavjud. Ularning ayrimlarini quyida koʻrib chiqamiz.