O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti

XULOSLAR: 

 
SHarq  mutafakkirlarining  asarlarida  tarbiyaga,  shu  jumladan  oilaviy  tarbiyaga 
katta e’tibor berilgan. 

 
Ularning  barcha  asarlarida  o’sib  kelayotgan  avlodni  ma’naviy  kamol  toptirish, 
ideal  jamiyat  talablari  va  vazifalariga  javob  bera  oladigan,  yukori  afzalliklarga  ega 
bo’lgan shaxsni shakllantirish masalasi asosiy o’rin tutadi. 

 
Keng  kamrovli  shaxsni  shakllantirish  fakat  ta’lim  va  tarbiya  orkaligina  amalga 
oshirilishi mumkin. 

 
Tarbiyaning  barcha  murakkabligi  va  kiyinchiliklarini  tushungan  holda  SHarq 
olimlari tarbiya va ta’lim mazmunini belgilab berishga intilganlar (Ibn Sino). 

 
Tarbiya  - ota-onalarning  kanday mavkega egaligidan  kat’iy  nazar  ularning  asosiy 
vazifasidir. 

 
Olimlarning  bola  shaxsini  hurmat  qilish,  uning  kizikishlarini  o’rganish,  tabiiy 
qobiliyatini hisobga olish haqidagi fikrlari (Ibn Sino, D.Dovoni, Alisher Navoiy) juda 
kimmatlidir. 

 
YA.A.Komenskiyning  «Onalar  maktabi»  asari  birlamchi  oilaviy  tarbiyaga  oid 
yaxlit tizimli birinchi asar hisoblanadi. 

 
«Onalar  maktabi»ning  bosh  ђoyasi  -  oiladagi  birlamchi  tarbiyaning  bola  uchun 
quvonchhli bo’lishi, uning kelajagini baxtli, ota-onalar uchun yokimli va umidbaxsh, 
jamiyat uchun foydali qilishdan iboratdir.  

 
Komenskiy fikriga ko’ra, shaxsni shakllantirishni «hakikiy tarbiyaning poydevori» 
bo’lgan ilk yoshdan boshlash oson. 

 
Tabiiy  iktidorni  (miya,  yurak,  ko’l,  til)  rivojlantirish  onalar  maktabi  tomonidan 
bolaning ilk yoshlaridan boshlab o’tkazilishi lozim.  

---

 
16 

 
Sensor  va  akliy  tarbiya  masalasini  birinchi  bo’lib  YA.A.Komenskiy  o’rtaga 
tashladi. 

 
Komenskiy  o’tmishdagi  pedagoglar  ichida  birinchilardan  bo’lib  nutqni 
rivojlantirish,  ona  tilining  butun  go’zalligini  va  uning  milliy  xususiyatlarini 
o’zlashtirib olishda xalq og’zaki ijodiyotining tutgan o’rniga e’tibor karatdi. 

 
YA.A.Komenskiyning  «Onalar  maktabi»  asari  Garbda  va  Rossiyada  oilaviy 
tarbiyaning keyingi rivojiga ta’sir ko’rsatdi.